เนื้อหาในหมวด ข่าว

ใครคือผู้นำเข้า \

ใครคือผู้นำเข้า "ธนบัตร" มาใช้ครั้งแรกในสยาม จากหอยเบี้ย-เงินพดด้วง สู่แบงก์ชาติ!

จาก "หอยเบี้ย-เงินพดด้วง" สู่แบงก์ชาติ! ย้อนรอยการเปลี่ยนผ่านระบบเงินตราไทย ใครคือผู้นำเข้า "ธนบัตร" มาใช้ครั้งแรกในสยาม

วิวัฒนาการของ เงินตราไทย มีความน่าสนใจอย่างยิ่ง เพราะสะท้อนให้เห็นถึงการเปลี่ยนผ่านทางเศรษฐกิจและสังคมของประเทศสยามสู่ความทันสมัย จากในอดีตที่ใช้เบี้ยและเงินพดด้วงเป็นสื่อกลางในการแลกเปลี่ยน จนกระทั่งโลกเข้าสู่ยุคของการค้าขายระหว่างประเทศ จึงจำเป็นต้องปฏิรูประบบเงินตราให้เป็นสากล

บทความนี้จะพาย้อนรอยเส้นทางแห่งการเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญ พร้อมหาคำตอบว่าใครคือผู้ที่นำพาให้ชาวสยามได้รู้จักกับ "ธนบัตร" เป็นครั้งแรก ก่อนจะพัฒนามาสู่การเป็นธนาคารแห่งประเทศไทย หรือ แบงก์ชาติ ในปัจจุบัน

ยุคเงินตราโบราณ: หอยเบี้ยและเงินพดด้วง

ก่อนจะมีการนำเข้าเครื่องจักรผลิตเหรียญ สื่อกลางในการแลกเปลี่ยนที่แพร่หลายที่สุดคือ หอยเบี้ย ซึ่งใช้สำหรับซื้อขายสินค้าที่มีมูลค่าต่ำในระดับชาวบ้าน ส่วนการค้าขายในระดับใหญ่จะใช้ เงินพดด้วง ที่ทำจากโลหะเงินแท้

เงินพดด้วงมีลักษณะกลมคล้ายกระสุน มีรอยประทับตราแผ่นดินและตราประจำรัชกาล ซึ่งใช้ต่อเนื่องมาตั้งแต่สมัยสุโขทัยจนถึงต้นกรุงรัตนโกสินทร์ อย่างไรก็ตาม เงินพดด้วงมีข้อจำกัดคือมีน้ำหนักมาก และไม่สามารถผลิตได้รวดเร็วเพียงพอต่อการขยายตัวทางการค้ากับชาติตะวันตก

การปฏิรูปก้าวแรกสู่เหรียญกษาปณ์ (รัชกาลที่ 4)

เมื่อเข้าสู่รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 4) ประเทศสยามเริ่มเปิดรับการค้ากับต่างชาติมากขึ้น จึงทรงเล็งเห็นความจำเป็นในการปฏิรูปเงินตราให้เป็นมาตรฐานสากล

ในปี พ.ศ. 2400 จึงมีการตั้งโรงกษาปณ์แห่งแรกขึ้นในสยาม ชื่อว่า โรงกระสาปน์สิทธิการ เพื่อผลิต เหรียญกษาปณ์ ตามแบบตะวันตก ทำให้คนไทยได้รู้จักและเริ่มใช้เงินเหรียญสมัยใหม่ควบคู่ไปกับเงินพดด้วง

พระบิดาแห่งธนบัตร: ผู้นำเข้าเงินกระดาษในรัชกาลที่ 5

แม้จะมีการใช้เหรียญกษาปณ์แล้ว แต่ปริมาณโลหะก็ยังไม่เพียงพอต่อการผลิต และยังมีการปลอมแปลงเงินตราอยู่มาก พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) จึงทรงมีพระราชดำริให้นำ ธนบัตร เข้ามาใช้

ผู้มีบทบาทสำคัญในการผลักดันและริเริ่มนำ ธนบัตร เข้ามาใช้ในสยาม คือ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ ขณะทรงดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ

การนำธนบัตรมาใช้อย่างเป็นทางการเริ่มขึ้นในปี พ.ศ. 2445 (ร.ศ. 121) ภายใต้พระราชบัญญัติจัดการเปลี่ยนเงินตรา ซึ่งถือเป็นจุดสิ้นสุดของยุคเงินพดด้วง และเป็นรากฐานสำคัญของการเงินไทยก่อนจะพัฒนามาสู่การก่อตั้ง ธนาคารแห่งประเทศไทย (แบงก์ชาติ) ในเวลาต่อมา

สรุปการเปลี่ยนผ่านระบบเงินตราไทย

เส้นทางของ เงินตราไทย แสดงให้เห็นถึงความพยายามของผู้นำประเทศในการปรับตัวเข้าสู่ระบบการเงินโลก โดยเริ่มจากการใช้เหรียญกษาปณ์ในรัชกาลที่ 4 และนำธนบัตรมาใช้ในรัชกาลที่ 5

การเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่นี้ไม่เพียงแต่ช่วยแก้ปัญหาการขาดแคลนเงิน แต่ยังเป็นการวางรากฐานอันมั่นคงให้แก่ระบบธนาคารและการเงินของประเทศสยาม จนสามารถก้าวเข้าสู่ยุคของ แบงก์ชาติ และระบบการเงินที่ทันสมัยได้อย่างสมบูรณ์

ขอบคุณข้อมูล

  • ธนาคารแห่งประเทศไทย
  • กรมธนารักษ์