เปิดตำนาน "แขก" ทำไมคนไทยเรียก "คนอินเดีย" และชาวเอเชียใต้ด้วยคำนี้?

ทำไมคนไทย เรียกคนอินเดียด้วยคำว่า "แขก"  เจาะลึกความหมายที่ซ่อนอยู่ในบริบทประวัติศาสตร์

คำว่า "แขก" เป็นคำที่คนไทยใช้เรียกเหมารวมกลุ่มชาติพันธุ์จากเอเชียใต้และตะวันออกกลาง โดยเฉพาะชาว "คนอินเดีย" มาอย่างยาวนาน แต่ทราบหรือไม่ว่าคำนี้มีรากศัพท์ที่ลึกซึ้งกว่าแค่การระบุชนชาติ บทความนี้จะพาทุกท่านไปสำรวจที่มาและความหมายที่แท้จริงของคำว่า "แขก" ในบริบทประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมไทย

รากศัพท์เดิม: ความหมายของ "ผู้มาเยือน"

ในความหมายดั้งเดิมตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน คำว่า "แขก" หมายถึง "ผู้มาหา ผู้มาแต่อื่น" หรือ "อาคันตุกะ" นั่นเองค่ะ ชนชาติที่เดินทางเข้ามาติดต่อค้าขายหรือเผยแผ่ศาสนาในอดีตจึงมักได้รับการปฏิบัติในฐานะผู้มาเยือนจากต่างแดน

กลุ่มบุคคลที่ถูกเรียกว่า "แขก" ในสมัยก่อนจึงครอบคลุมหลายเชื้อชาติ เช่น ชาวอินเดีย ชาวมลายู ชาวชวา และชาวตะวันออกกลาง ก่อนที่ความหมายจะถูกจำกัดวงแคบลงในปัจจุบัน

การเปลี่ยนบริบท: เมื่อ "แขก" ถูกเชื่อมโยงกับศาสนาและภูมิภาค

เมื่อเวลาผ่านไป ความหมายของคำว่า "แขก" ได้เริ่มถูกเชื่อมโยงกับลักษณะทางศาสนาและภูมิภาคมากขึ้น ซึ่งเป็นสาเหตุหลักที่ทำให้คนไทยเรียกคนอินเดียว่าแขก โดยมีปัจจัยสำคัญดังนี้:

1. การเชื่อมโยงกับแหล่งกำเนิดศาสนา

นักวิชาการบางท่านชี้ว่าในอดีตคนอินเดีย ได้รับความเคารพเป็นพิเศษ เนื่องจากเป็นดินแดนที่กำเนิดของพระพุทธศาสนา ซึ่งเป็นศาสนาหลักของคนไทย ดังนั้น การเรียกพวกเขาว่า "แขก" จึงเป็นการให้เกียรติในฐานะผู้มาเยือนจากเมืองอันศักดิ์สิทธิ์

2. การเหมารวมตามรูปลักษณ์และศาสนาอิสลาม

เนื่องจากชาวเอเชียใต้และตะวันออกกลางส่วนใหญ่ที่เข้ามาค้าขายในอดีตนับถือศาสนาอิสลาม ทำให้คำว่า "แขก" ถูกใช้เหมารวมเรียกผู้ที่นับถือศาสนาอิสลาม แม้ว่าบุคคลนั้นจะไม่ได้มีเชื้อสายอินเดียก็ตาม

นอกจากนี้ คำนี้ยังใช้เหมารวมกลุ่มชาติพันธุ์ที่มีรูปลักษณ์คล้ายชาวอินเดียและตะวันออกกลาง ซึ่งรวมถึงชาวปากีสถาน ศรีลังกา และบังกลาเทศ ด้วย

มิติทางประวัติศาสตร์ของคำว่า "แขก"

การที่คนไทยเรียก "คนอินเดีย" ว่า "แขก" จึงเป็นผลรวมของรากศัพท์เดิมที่หมายถึงผู้มาเยือน และการเชื่อมโยงทางประวัติศาสตร์กับความสำคัญทางศาสนาและภูมิภาคในอดีตค่ะ คำนี้ได้กลายเป็นส่วนหนึ่งของสำนวนภาษาไทยที่สะท้อนถึงปฏิสัมพันธ์ระหว่างวัฒนธรรมมาอย่างยาวนาน

• ครั้งแรกที่ต่างชาติบันทึกถึง “สยาม” เมื่อ 500 ปีก่อน รู้ไหมว่าพวกเขาพูดถึงเราอย่างไร?
• เผยโฉม 10 ราชินี "อายุน้อยที่สุด" ในประวัติศาสตร์โลก อันดับ 2 เป็นพระมเหสีตั้งแต่ 6 ขวบ!