เช็กข่าวชัวร์ : ความเชื่อเรื่อง มะกรูด-ตะไคร้ "ไล่ยุง" ได้จริงตามที่กล่าวอ้างหรือไม่?
ตรวจสอบข้อเท็จจริง: “มะกรูด และ ตะไคร้หอม ไล่ยุงได้จริงตามที่กล่าวอ้างหรือไม่?”
มีการแชร์ข้อมูลในโลกออนไลน์ว่า การใช้ มะกรูด และ ตะไคร้หอม สามารถ “ไล่ยุงได้อย่างมีประสิทธิภาพ” และอาจ “ทดแทนสารเคมีกันยุง” ได้ นำไปสู่การตั้งคำถามว่า ข้ออ้างดังกล่าวเป็นข่าวปลอมหรือมีมูลจริง — กองบรรณาธิการ Sanook News ตรวจสอบข้อเท็จจริงแล้ว ดังนี้
คำถาม
จริงหรือไม่ที่ "มะกรูดและตะไคร้หอมมีประสิทธิภาพในการไล่ยุง" ได้ตามที่แชร์กันในโซเชียลมีเดีย?
การตรวจสอบ
จากการค้นคว้า พบว่า มีงานวิจัยและบทความหลายสำนักที่ศึกษาหลักฐานของสมุนไพรทั้งสองชนิดในแง่ของการไล่ยุง ดังนี้
- สำหรับตะไคร้หอม (Cymbopogon spp.) พบว่ามีงานวิจัยในไทยโดยใช้ “น้ำมันหอมระเหยจากตะไคร้” ที่ความเข้มข้นประมาณ 17% พบว่าสามารถป้องกันการถูกยุงกัดได้ประมาณ 3 ชั่วโมงในห้องทดลอง
- สำหรับมะกรูด (Citrus hystrix) พบว่า มีงานค้นคว้าที่กล่าวว่า “น้ำมันหอมระเหยจากใบ/เปลือกมะกรูด” มีฤทธิ์ไล่ยุง–กระตุ้นให้ยุงหนี (excito‑repellency) โดยเฉพาะต่อยุงสายพันธุ์ Aedes aegypti และ Anopheles minimus
- มีบทความของ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) และของหน่วยงานแพทย์แผนไทยที่แนะนำให้ใช้สมุนไพรหลายชนิด ได้แก่ ตะไคร้หอมและมะกรูด เป็นตัวเลือกหนึ่งในการ “ไล่ยุงแบบธรรมชาติ”
อย่างไรก็ตาม พบเงื่อนไขหลายอย่างที่ต้องพิจารณา:
- ประสิทธิภาพขึ้นอยู่กับ “ความเข้มข้นของน้ำมันหอมระเหย” วิธีการเตรียม และระยะเวลาที่ใช้ทดลอง
- ผลที่ได้มักมาจาก “การทดลองในห้องทดลอง” ไม่ได้แปลว่าใช้ในสภาพแวดล้อมจริงแล้วได้ผลเท่ากันเสมอไป
- เวลาที่สามารถป้องกันยุงกัดได้มัก “สั้น” เมื่อเทียบกับผลิตภัณฑ์กันยุงเชิงพาณิชย์หรือสารเคมีที่ได้รับการรับรอง เช่น งานหนึ่งพบว่า ตะไคร้หอมผสมมีผลป้องกันได้ประมาณ 2 ชั่วโมงในบางกรณี
- สำหรับมะกรูด แม้มีงานระบุว่า “สามารถใช้ป้องกันยุงลาย” แต่ไม่ได้หมายความว่า “ใช้แทนสารเคมีกันยุงได้เต็มประสิทธิภาพ”
ข้อเท็จจริง
สรุปแบบฟันธง: ข้ออ้างที่ว่า “มะกรูดและตะไคร้หอมมีประสิทธิภาพสูงในการไล่ยุงจนสามารถทดแทนสารเคมีได้เต็มที่” ถือว่า ยังไม่เป็นความจริงเต็มรูปแบบ
ทั้งนี้ สมุนไพรทั้งสองมี “ศักยภาพ” ในการช่วยลดการถูกยุงกัดในระยะสั้นและภายใต้เงื่อนไขที่เหมาะสม แต่ยังไม่มีหลักฐานที่ชัดเจนว่าใช้ในชีวิตจริงแล้วได้ผลเทียบเท่าหรือมากกว่าสารเคมีกันยุงที่ผ่านการรับรอง
- 3 ไม้ดอก ที่ทำให้ "งูหวาดกลัว" ไม่กล้าเลื้อยเข้าบ้าน แค่ปลูกไว้รั้วบ้านก็ได้ผล!
- ต่างชาติแชร์ "น้ำสูตรเด็ด" ไล่ยุง-แมลงในบ้าน แค่ตั้งไว้ 1 ถ้วย ทั้งรังหนีหายเหมือนไม่เคยมี!
