มันสำปะหลัง กินได้ไหม? มีกี่ชนิด? ประโยชน์ โทษ แตกต่างจากมัน 5 นาทียังไง
มันสำปะหลัง (ภาษาอังกฤษ: Cassava) เป็นพืชหัวที่นิยมปลูกในประเทศไทย โดยเฉพาะในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ นอกจากจะใช้เป็นแหล่งพลังงานราคาถูกแล้ว ยังมีใบ ยอด และหัวมันที่นำมาใช้ประโยชน์ได้หลากหลาย ทั้งในครัวเรือนและอุตสาหกรรม
มันสำปะหลัง มีกี่ชนิด?
กรมวิชาการเกษตรแบ่งมันสำปะหลังออกเป็น 2 ประเภทหลัก
มันสำปะหลัง กินได้ไหม?
กินได้ หากปรุงให้ “สุกสนิท” โดยเฉพาะในพันธุ์ขมที่มีสารไซยาไนด์ (Cyanogenic glycosides) ซึ่งอาจเป็นอันตรายหากกินดิบหรือต้มไม่สุก
ข้อมูลจากกรมอนามัยแนะนำว่า ควรต้มอย่างน้อย 15 นาทีขึ้นไป และความร้อนที่ถึง เพื่อให้ปลอดภัยต่อร่างกาย
มัน 5 นาที กับ มันสำปะหลัง ต่างกันอย่างไร?
“มัน 5 นาที” คือชื่อท้องถิ่นของ มันมือเสือ (Manihot glaziovii) ที่มีหน้าตาคล้ายมันสำปะหลัง แต่มีปริมาณสารพิษไซยาไนด์สูงกว่า
- ไม่ควรกินดิบเด็ดขาด
- ต้อง ต้มอย่างน้อย 15 นาที เพื่อสลายพิษ
- มักพบในพื้นที่ชนบท นิยมใช้ในอาหารพื้นบ้าน ข้อควรระวัง: หากไม่แน่ใจว่าเป็นมันชนิดใด ควรปรุงสุกทุกครั้งก่อนกิน
มันสำปะหลัง มีประโยชน์อย่างไร?
โทษของมันสำปะหลัง (ถ้ากินไม่ถูกวิธี)
- มีสาร ไซยาไนด์ ซึ่งหากสะสมในร่างกายมากเกินไป อาจก่อให้เกิดอาการ วิงเวียน ปวดศีรษะ อาเจียน หรือแม้แต่เสียชีวิต ได้
- ถ้ากินดิบ หรือปรุงไม่สุก จะเสี่ยง พิษเฉียบพลัน
- ผู้ป่วยไตควรหลีกเลี่ยง เพราะมันมี โพแทสเซียมสูง
วิธีลดพิษ: ปอกเปลือก หั่นบาง ๆ แช่น้ำอย่างน้อย 2–3 ชั่วโมง แล้วจึงต้มให้สุก
ใบมันสำปะหลัง สรรพคุณทางยา
- ใบมันสำปะหลังมีโปรตีนสูงกว่าหัวมัน และอุดมด้วย วิตามินเอ, แคลเซียม, เหล็ก
- นิยมต้มจิ้มน้ำพริกในอาหารอีสาน
- ในตำรับสมุนไพรพื้นบ้าน ใช้ ช่วยลดไข้ ขับพยาธิ แก้ปวดเมื่อย
- มีสารต้านอนุมูลอิสระสูง แต่ ห้ามกินดิบ เพราะมีไซยาไนด์เช่นกัน
ยอดมันสำปะหลัง กินได้ไหม?
- ยอดอ่อนของมันสำปะหลังสามารถกินได้ หากลวกหรือต้มสุก
- นิยมในเมนูพื้นบ้าน เช่น แกงเลียง แกงแค ต้มจิ้ม
- เป็นแหล่งไฟเบอร์ วิตามิน และโปรตีนจากพืช
- มีสารโพลีฟีนอล ช่วยต้านอนุมูลอิสระ
มันสำปะหลัง ทำอะไรได้บ้าง?
นอกจากการกินในครัวเรือน มันสำปะหลังยังมีบทบาทในหลายอุตสาหกรรม เช่น
- แป้งมัน/แป้งสาคู – ใช้ในอาหารและเบเกอรี
- ไบโอพลาสติก – พัฒนาเป็นบรรจุภัณฑ์ย่อยสลายได้
- เอทานอล/เชื้อเพลิงชีวภาพ – ใช้ในโรงงานพลังงานสะอาด
- อาหารสัตว์/ปุ๋ยหมัก – จากเปลือกหรือกากแปรรูป
สรุป กินมันสำปะหลังอย่างไรให้ปลอดภัย?
- เลือกหัวมันจากพันธุ์หวานสำหรับบริโภค
- ปอกเปลือก แช่น้ำ แล้วต้มให้สุกอย่างน้อย 15 นาที
- ไม่ควรกินดิบ ไม่ว่าจะเป็นหัว ใบ หรือยอด
- หากมีโรคประจำตัว เช่น โรคไต ความดันโลหิตสูง ควรปรึกษาแพทย์ก่อนบริโภคเป็นประจำ
อ่านเพิ่มเติม