“น้ำด่าง” จำเป็นต่อสุขภาพหรือไม่?
น้ำด่างคืออะไร และมีค่า pH อย่างไร?
น้ำด่าง (Alkaline Water) เป็นน้ำที่มีค่า pH สูงกว่า 7.0 ซึ่งมักอยู่ระหว่าง 8.0–9.5 โดยอาจเป็นน้ำที่ผ่านกระบวนการทางธรรมชาติ เช่น ไหลผ่านหินแร่ หรือเป็นน้ำที่ผ่านกระบวนการผลิต เช่น การอิเล็กโทรไลซ์ (Electrolysis) เพื่อเพิ่มค่า pH โดยบางยี่ห้อมีการเติมแร่ธาตุ เช่น แคลเซียม แมกนีเซียม โพแทสเซียม เพื่อเสริม “คุณค่าทางอาหาร”
แนวคิดที่อยู่เบื้องหลังน้ำด่างคือ เชื่อกันว่าร่างกายมีความเป็นกรดจากพฤติกรรมการกิน เช่น การรับประทานเนื้อสัตว์ ของทอด น้ำตาล และน้ำอัดลม ซึ่งส่งผลให้สมดุลของร่างกายเสีย และน้ำด่างจะช่วยปรับสมดุลเหล่านั้นได้
ค่า pH ที่เหมาะกับร่างกายคือเท่าไหร่?
ร่างกายมนุษย์มีการควบคุม สมดุลกรด-ด่าง (pH balance) อย่างแม่นยำ โดยค่า pH ของเลือดมนุษย์จะอยู่ที่ประมาณ 7.35 – 7.45 ซึ่งเป็นค่าที่ร่างกายควบคุมได้เองโดยอัตโนมัติ ผ่านระบบไตและปอด
แม้จะมีการรับประทานอาหารหรือเครื่องดื่มที่มี pH สูงหรือต่ำ ร่างกายก็จะใช้กลไกทางสรีรวิทยา เช่น การหายใจ การขับกรด-ด่างผ่านทางปัสสาวะ เพื่อรักษาค่า pH ให้อยู่ในระดับที่เหมาะสมโดยไม่ต้องพึ่งน้ำด่าง
น้ำด่างมีประโยชน์หรือไม่?
แม้จะมีการโฆษณาว่าน้ำด่างมีคุณสมบัติเช่น:
- ช่วยล้างพิษ (Detoxification)
- ป้องกันโรคกระดูกพรุน
- เพิ่มพลังงาน
- ชะลอความชรา
แต่จนถึงปัจจุบัน ยังไม่มีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ที่น่าเชื่อถือ หรือได้รับการยืนยันจากองค์การอนามัยโลก (WHO) หรือองค์กรสุขภาพชั้นนำ เช่น Mayo Clinic, Harvard Health หรือองค์การอาหารและยาแห่งสหรัฐอเมริกา (FDA) ว่าน้ำด่างมีประโยชน์อย่างมีนัยสำคัญต่อสุขภาพในคนที่มีสุขภาพดี
บางการศึกษาขนาดเล็กแสดงให้เห็นว่า น้ำด่างอาจช่วยลดกรดในกระเพาะในบางคนที่มีอาการกรดไหลย้อน และอาจช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นในการออกกำลังกาย แต่ยังขาดการศึกษาระยะยาวและขนาดใหญ่ที่สามารถยืนยันผลเหล่านี้ได้อย่างชัดเจน
โทษของน้ำด่างเมื่อดื่มมากเกินไป
แม้ว่าน้ำด่างจะดูเหมือนไม่มีอันตราย แต่การดื่มในปริมาณมากเกินไป อาจรบกวนสมดุลแร่ธาตุในร่างกาย และในบางกรณีอาจทำให้เกิดภาวะที่เรียกว่า Metabolic Alkalosis (ภาวะด่างเกินในเลือด) ซึ่งอาจนำไปสู่:
- คลื่นไส้ อาเจียน
- กล้ามเนื้อกระตุก
- มึนงงหรือสับสน
- ภาวะอิเล็กโทรไลต์ผิดปกติ
โดยเฉพาะผู้ที่มีโรคไต หรือระบบการขับถ่ายเสียสมดุล ควรหลีกเลี่ยงการดื่มน้ำด่างโดยไม่ได้รับคำแนะนำจากแพทย์
สรุป: น้ำด่างจำเป็นต่อสุขภาพหรือไม่?
จากหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ในปัจจุบัน น้ำด่างไม่ใช่สิ่งจำเป็นต่อร่างกายของคนทั่วไป เพราะร่างกายสามารถควบคุมค่า pH ได้อย่างมีประสิทธิภาพอยู่แล้ว และยังไม่มีข้อมูลสนับสนุนเพียงพอว่าการดื่มน้ำด่างในระยะยาวจะให้ผลดีต่อสุขภาพอย่างแท้จริง
หากคุณกำลังมองหาวิธีดูแลสุขภาพที่ปลอดภัยและยั่งยืน การรับประทานอาหารที่สมดุล เช่น ผักผลไม้ที่อุดมไปด้วยไฟเบอร์ ดื่มน้ำสะอาดให้เพียงพอ พักผ่อนและออกกำลังกายสม่ำเสมอ คือทางเลือกที่ได้รับการพิสูจน์แล้วว่าดีต่อสุขภาพมากกว่าการพึ่ง "น้ำด่าง"
