หมอเตือน ยาปฏิชีวนะยอดฮิต คนกินทั่วโลก พบเคสผลข้างเคียงรุนแรง เสี่ยงอวัยวะล้มเหลว

28/01/2025 (08:50 น.)

หมอเตือน ยาปฏิชีวนะยอดฮิต รักษาการติดเชื้อแบคทีเรีย คนกินเป็นล้านทั่วโลก พบเคสผลข้างเคียงรุนแรงบางเคส ถึงขั้นอวัยวะล้มเหลว

แพทย์ได้ออกคำเตือนเกี่ยวกับยาปฏิชีวนะ Bactrim ซึ่งมีผู้ใช้นับล้านคนทั่วโลก โดยพบว่ายานี้อาจเชื่อมโยงกับการเสียชีวิตและปฏิกิริยารุนแรงในบางราย

ยาแบคทริม (Bactrim) หรือ Sulfamethoxazole Trimethoprim เป็นยาปฏิชีวนะในกลุ่มยาซัลฟา ตามลักษณะโครงสร้างทางเคมีที่เรียกว่า “ซัลโฟนาไมด์” (Sulfonamide) ถูกใช้โดยชาวอเมริกันราว 3 ล้านคนต่อปี โดยเป็นยารักษาการติดเชื้อแบคทีเรีย เช่น การติดเชื้อที่หู ทางเดินหายใจ ระบบทางเดินอาหาร และทางเดินปัสสาวะ

 

เคสของ Emmie Bellucci

Emmie Bellucci เด็กหญิงอายุ 12 ปี จากรัฐเท็กซัส สหรัฐฯ ได้รับยาปฏิชีวนะ Bactrim เพื่อรักษาสิวอักเสบชนิดรุนแรง (สิวน้ำหนอง) หลังจากได้รับยาครั้งที่สอง เธอเกิดปฏิกิริยารุนแรงจนปอดเสียหายและหยุดทำงาน ต้องเข้ารักษาตัวในโรงพยาบาลนานถึง 5 เดือน โดยใช้ท่อช่วยหายใจ

แพทย์เชื่อว่าปฏิกิริยาดังกล่าวเกิดจากระบบภูมิคุ้มกันของผู้ป่วยที่ทำงานผิดพลาดและโจมตีเนื้อเยื่อปกติในปอด ซึ่งนำไปสู่ภาวะล้มเหลวของระบบทางเดินหายใจ

 

งานวิจัยและคำเตือน

ตั้งแต่ปี 2018 มีรายงานผู้ป่วยหลายรายที่มีอาการคล้ายคลึงกันหลังใช้ Bactrim โดยแพทย์ที่โรงพยาบาลเด็ก Children's Mercy ในเมืองแคนซัสได้ศึกษาผู้ป่วยเด็ก 14 คนที่มีอาการ "กลุ่มอาการหายใจล้มเหลวเฉียบพลัน" (ARDS) หลังใช้ยานี้ ซึ่งหนึ่งในสามของผู้ป่วยเสียชีวิต และ 20% ต้องปลูกถ่ายปอด

กรณีนี้นำไปสู่การที่องค์การอาหารและยาของสหรัฐฯ (FDA) เพิ่มคำเตือนในฉลากของ Bactrim เกี่ยวกับ "ปฏิกิริยารุนแรงที่ปอด"

การค้นพบทางพันธุกรรม

งานวิจัยพบว่าผู้ป่วยที่มีปฏิกิริยารุนแรงนี้มีลักษณะโปรตีน HLA (Human Leukocyte Antigen) ในระบบพันธุกรรม ซึ่งอาจกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันให้ทำงานผิดพลาดจนโจมตีปอดตัวเอง ทีมวิจัยหวังที่จะพัฒนาการตรวจวินิจฉัยความเสี่ยงทางพันธุกรรม เพื่อช่วยแพทย์ประเมินความเสี่ยงก่อนสั่งจ่ายยานี้

ในกรณีของ Emmie แม้จะยังไม่ทราบว่าเธอมีลักษณะทางพันธุกรรมนี้หรือไม่ แต่ครอบครัวของเธอก็ได้แบ่งปันความคืบหน้าการฟื้นตัวบน Facebook ซึ่งแสดงให้เห็นว่าเธอเริ่มหายใจเองได้และเดินภายในโรงพยาบาลแล้ว