รู้จักกับ โรคสมองเมาแผ่นดินไหว (Earthquake Drunk) และ โรคสมองหลอนแผ่นดินไหว (Earthquake illusion)
แผ่นดินไหว เป็นภัยธรรมชาติที่ส่งผลกระทบทั้งทางร่างกายและจิตใจ ไม่เพียงแต่สร้างความเสียหายต่อสิ่งปลูกสร้าง แต่ยังส่งผลต่อระบบประสาทของมนุษย์ ทำให้บางคนเกิดอาการผิดปกติทางสมอง เช่น "โรคสมองเมาแผ่นดินไหว" (Earthquake Drunk) และ "โรคสมองหลอนแผ่นดินไหว" (Earthquake Illusion) ซึ่งทำให้ผู้ป่วยรู้สึกเวียนศีรษะ หรือรับรู้ถึงแรงสั่นสะเทือนที่ไม่มีอยู่จริง ทั้งสองภาวะนี้ส่งผลต่อการใช้ชีวิตประจำวัน และควรได้รับการดูแลอย่างเหมาะสม
1. โรคสมองเมาแผ่นดินไหว (Earthquake Drunk)
"สมองเมาแผ่นดินไหว" (Earthquake Drunk) เป็นอาการที่เกิดขึ้นหลังจากเผชิญกับแผ่นดินไหวหรือแรงสั่นสะเทือนที่รุนแรง ทำให้ผู้ที่ได้รับผลกระทบมีอาการเวียนศีรษะ รู้สึกโคลงเคลง คล้ายกับการเมาเรือหรือเมารถ แม้ว่าจะไม่ได้อยู่บนพื้นที่ที่มีการสั่นไหวแล้วก็ตาม
สาเหตุของโรคสมองเมาแผ่นดินไหว
ความผิดปกติของระบบการทรงตัว (Vestibular System Dysfunction)
- สมองและหูชั้นในมีบทบาทสำคัญในการรับรู้สมดุล เมื่อเกิดแผ่นดินไหว ร่างกายพยายามปรับตัวให้เข้ากับแรงสั่นสะเทือน แต่หลังจากแผ่นดินไหวหยุดลง ระบบการทรงตัวยังคงส่งสัญญาณที่ผิดปกติ ทำให้เกิดอาการเมาคลื่น
ผลกระทบทางจิตใจและความเครียด (Psychological and Neurological Impact)
- ความเครียดและความวิตกกังวลหลังเหตุการณ์แผ่นดินไหวอาจกระตุ้นให้สมองรับรู้ถึงแรงสั่นสะเทือนที่ไม่มีอยู่จริง
อาการที่คล้ายกับ Mal de Débarquement Syndrome (MdDS)
- เป็นภาวะที่พบได้ในผู้ที่เดินทางทางเรือหรือเครื่องบินนานๆ แล้วรู้สึกเหมือนกำลังเคลื่อนไหวต่อไปแม้จะกลับมาอยู่บนพื้นดินแล้ว
อาการของโรคสมองเมาแผ่นดินไหว
- เวียนศีรษะ คล้ายกับอาการเมาเรือ
- รู้สึกเหมือนพื้นกำลังสั่นไหวหรือเคลื่อนที่
- เสียสมดุล เดินไม่มั่นคง
- คลื่นไส้ อาเจียน
- อาการอาจยาวนานเป็นชั่วโมงหรือเป็นวันหลังจากเกิดแผ่นดินไหว
แนวทางการรักษา
- พักผ่อนให้เพียงพอ หลีกเลี่ยงการเคลื่อนไหวที่ทำให้เกิดอาการเวียนศีรษะ
- ฝึกบริหารระบบการทรงตัว (Vestibular Rehabilitation)
- หลีกเลี่ยงความเครียดและพฤติกรรมที่กระตุ้นอาการ
- หากอาการไม่ดีขึ้น ควรปรึกษาแพทย์
2. โรคสมองหลอนแผ่นดินไหว (Earthquake Illusion)
"สมองหลอนแผ่นดินไหว" (Earthquake Illusion) เป็นภาวะที่สมองรับรู้ถึงการสั่นไหวที่ไม่มีอยู่จริง อาการนี้อาจเกิดขึ้นแม้ว่าผู้ป่วยจะไม่ได้อยู่ในพื้นที่ที่มีแผ่นดินไหว โดยมักพบในผู้ที่เคยผ่านเหตุการณ์แผ่นดินไหวรุนแรงมาก่อน
สาเหตุของโรคสมองหลอนแผ่นดินไหว
ผลกระทบของ PTSD (Post-Traumatic Stress Disorder)
- ผู้ที่ผ่านเหตุการณ์แผ่นดินไหวรุนแรงอาจเกิดอาการ PTSD ทำให้สมองหลอนรับรู้ถึงแรงสั่นสะเทือนที่ไม่มีจริง
ปัญหาทางระบบประสาท (Neurological Factors)
- สมองอาจสร้างภาพหลอนทางประสาทสัมผัสขึ้นมาเองจากความทรงจำของเหตุการณ์
อิทธิพลของสภาพแวดล้อม (Environmental Influence)
- ผู้ที่ใช้ชีวิตอยู่ในพื้นที่ที่เกิดแผ่นดินไหวบ่อย อาจมีการปรับตัวจนสมองรับรู้ว่ามีการสั่นสะเทือนแม้ว่าจะไม่มีจริง
อาการของโรคสมองหลอนแผ่นดินไหว
- รู้สึกว่าพื้นหรืออาคารกำลังสั่นไหว แม้ว่าไม่มีแผ่นดินไหวจริง
- อาการมักเกิดขึ้นเป็นช่วงๆ และอาจเกิดขึ้นบ่อยในสถานการณ์ที่เคยเผชิญแผ่นดินไหวมาก่อน
- ความวิตกกังวลสูง หรือตื่นตระหนกเมื่อรู้สึกถึงแรงสั่นสะเทือนที่ไม่มีจริง
- อาจมีอาการร่วม เช่น เวียนศีรษะ ใจสั่น เหงื่อออก
แนวทางการรักษา
- การบำบัดด้านจิตใจ (Cognitive Behavioral Therapy - CBT) เพื่อช่วยให้ผู้ป่วยเข้าใจและควบคุมอาการ
- ฝึกสติและสมาธิ (Mindfulness Meditation) เพื่อช่วยลดอาการวิตกกังวล
- การใช้ยา เช่น ยาคลายเครียดหรือยาต้านซึมเศร้าในบางกรณี
- การสนับสนุนทางสังคม จากครอบครัวและเพื่อนช่วยให้ผู้ป่วยรู้สึกมั่นคงและปลอดภัย
สรุป
โรคสมองเมาแผ่นดินไหว (Earthquake Drunk) และ โรคสมองหลอนแผ่นดินไหว (Earthquake Illusion) เป็นภาวะที่สามารถเกิดขึ้นได้หลังจากเหตุการณ์แผ่นดินไหว โดย Earthquake Drunk มักเกี่ยวข้องกับระบบการทรงตัว ส่วน Earthquake Illusion เกิดจากปัจจัยทางจิตใจและระบบประสาท การรับมือที่เหมาะสม เช่น การพักผ่อน บำบัดฟื้นฟูระบบประสาท และการดูแลสุขภาพจิต สามารถช่วยบรรเทาอาการและฟื้นฟูคุณภาพชีวิตได้