นักจิตวิทยา เตือนพ่อแม่ “เด็กมีปัญหา” จะส่ง 5 สัญญาณทุกข์ ต้องรู้ให้ทันก่อน “หมดหวัง”

11/04/2025 (13:08 น.)

พ่อแม่ควรรู้ให้ทัน นักจิตวิทยาเผย เด็กที่กำลัง “มีปัญหา” มักจะส่งสัญญาณความทุกข์ 5 ประการ ก่อนที่จะหมดหวัง

เด็กที่ “มีปัญหา” อาจแค่กำลังส่งสัญญาณขอความช่วยเหลือ แต่พ่อแม่กลับมองข้าม ผู้เชี่ยวชาญเตือน พฤติกรรมไม่เหมาะสมของเด็กอาจเป็นเพียงสัญญาณเรียกร้องความสนใจก่อนที่พวกเขาจะสิ้นหวัง

ในขณะที่เด็กบางคนเติบโตขึ้นมาท่ามกลางความรัก ความเข้าใจ และการยอมรับจากครอบครัว ส่งผลให้พวกเขามีจิตใจที่มั่นคง เปิดเผย และพร้อมปรับตัวเข้ากับสังคมได้อย่างดี เด็กบางคนกลับไม่ได้รับสิ่งเหล่านี้เลย

เด็กที่ขาดความรักและการยอมรับ มักมีความรู้สึกว่างเปล่าในใจ และพวกเขาต้องการ “ที่พักใจ” เมื่อเผชิญกับความกลัวความกังวล หรือความสับสน แต่เมื่อพ่อแม่ไม่สามารถสร้างพื้นที่ปลอดภัยนี้ให้ได้ เด็กจึงเริ่มแสดงพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมเพื่อดึงดูดความสนใจ

จาก “ขอความรัก” สู่ “เด็กมีปัญหา”

พฤติกรรมที่ดู “น่ารำคาญ” หรือ “ไม่เหมาะสม” ของเด็กหลายคน อาจไม่ใช่เพียงการดื้อรั้น หากแต่เป็นเสียงร้องขอความสนใจที่ผู้ใหญ่ไม่เคยได้ยิน

“อัลเฟรด แอดเลอร์” นักจิตวิทยาชาวออสเตรีย อธิบายว่า เมื่อเด็กไม่ได้รับการยอมรับ พวกเขาจะพยายามดึงดูดความสนใจผ่านวิธีอื่นๆ และนั่นคือจุดเริ่มต้นของพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม

แอดเลอร์ได้แบ่งพฤติกรรมของเด็กที่เกิดจากการไม่ได้รับความสนใจออกเป็น 5 ขั้นตอนสำคัญ ซึ่งหากพ่อแม่เข้าใจและสามารถแยกแยะได้ ก็มีโอกาสในการแก้ไขพฤติกรรมก่อนที่ปัญหาจะลุกลาม

5 สัญญาณขอความช่วยเหลือจากเด็ก ก่อนกลายเป็น "เด็กมีปัญหา"

โหยหาการยอมรับ เด็กพยายามทำดีเพื่อให้ได้รับคำชม หรือการยอมรับจากคนรอบข้าง แต่หากความพยายามนั้นถูกมองข้าม เด็กอาจรู้สึกว่าความดีไม่ใช่ทางที่ทำให้ได้รับความรัก และเริ่มเข้าสู่ขั้นตอนถัดไป

เรียกร้องความสนใจ เมื่อไม่ได้รับการยอมรับ เด็กจะเริ่มหาวิธีใหม่เพื่อให้พ่อแม่สนใจ แม้จะเป็นการทำพฤติกรรมที่น่ารำคาญ เช่น แกล้งทำเสียงดัง หรือก่อกวนขณะผู้ใหญ่ทำงาน  เพราะหากได้รับความสนใจแม้ในรูปแบบการดุว่า ก็ยังดีกว่าถูกเมินเฉย

ต้องการควบคุม หากความพยายามก่อนหน้าไม่ได้ผล เด็กจะเริ่มเชื่อว่า “แค่ฉันควบคุมพ่อแม่ได้ ฉันจึงมีคุณค่า” และเริ่มมีพฤติกรรมแข็งขืนท้าทาย และไม่ยอมทำตามคำสั่ง พฤติกรรมนี้ไม่ได้เกิดขึ้นเพื่อทำร้ายพ่อแม่ แต่เพื่อยืนยันการมีตัวตนของตนเอง

การตอบโต้ด้วยความเจ็บปวด หากเด็กยังรู้สึกว่าไม่ได้รับการยอมรับหรือความรัก  พวกเขาอาจเริ่ม "แก้แค้น" ด้วยพฤติกรรมที่ทำร้ายจิตใจพ่อแม่ เช่นขว้างปาสิ่งของ วาดเขียนบนผนัง หรือแกล้งไม่ไปโรงเรียน เพื่อทำให้พ่อแม่รู้สึกทุกข์ใจ เหมือนที่พวกเขารู้สึก

ยอมแพ้และหมดหวัง เมื่อไม่มีวิธีใดที่ทำให้รู้สึกได้รับความรักหรือยอมรับ  เด็กอาจเลือกที่จะ “ถอยออกมา” และบอกตัวเองว่า “ฉันทำไม่ได้” หรือ“อย่าคาดหวังอะไรจากฉันเลย” ซึ่งเป็นสัญญาณของความสิ้นหวังอย่างแท้จริง

หนทางแก้ไข ควรเริ่มจากความเข้าใจ

การเข้าใจว่าเบื้องหลังพฤติกรรมแต่ละอย่างของเด็กมีจุดประสงค์ที่ลึกซึ้ง จะช่วยให้พ่อแม่ไม่เพียงแต่ “แก้ไขพฤติกรรม” ที่น่าเป็นกังวลของเด็กๆ แต่ยังสามารถ “ฟื้นฟูจิตใจ” ของลูกตนเองได้ด้วย

“ความรู้สึกเป็นส่วนหนึ่ง” คือแรงขับสำคัญของพฤติกรรมมนุษย์ เด็กก็เช่นกัน พวกเขาเพียงต้องการรู้สึกว่า ตนเองมีคุณค่าในครอบครัว และได้รับการยอมรับในแบบที่เป็น ไม่ใช่ในแบบที่พ่อแม่คาดหวัง

ในท้ายที่สุด เด็กไม่ได้ต้องการอะไรมากมาย พวกเขาแค่ต้องการให้พ่อแม่มองเห็น “ตัวตนที่แท้จริง” และเชื่อมั่นในศักยภาพที่เขามี เท่านั้นเอง 

• ฮาร์วาร์ดเผย 3 นิสัย(ดูเหมือน)แย่ แต่พิสูจน์ได้ว่า "เด็กฉลาด" ผปค.ควรรู้ ไม่ขวางเฉิดฉาย!
• "สุดยอดเกม" ที่เล่นง่ายๆ ไม่ต้องใช้อุปกรณ์ แต่ได้พัฒนาทักษะสำคัญ นักจิตวิทยาย้ำ ควรเล่นกับลูกที่สุด