ก่อนจะมีคำว่า "สวัสดี" คนไทยทักทายกันด้วยคำว่าอะไร?

คำว่า "สวัสดี" ถือเป็นคำทักทายที่เราคุ้นเคยกันดีในชีวิตประจำวัน ใช้ได้ทั้งการพบหน้า การกล่าวลา และแม้แต่การแสดงความปรารถนาดี

แต่รู้หรือไม่ว่า คำนี้เพิ่งจะถูกบัญญัติขึ้นและเผยแพร่ใช้อย่างเป็นทางการในปีพ.ศ. 2486 หรือเมื่อ 82 ปีที่ผ่านมาเท่านั้นเอง

แล้วก่อนหน้านั้น คนไทยใช้คำอะไรในการทักทายกันล่ะ?

ทักทายแบบไทยโบราณ: ขึ้นอยู่กับฐานะ เพศ และโอกาส

ก่อนจะมีคำว่า "สวัสดี" คนไทยไม่มีคำทักทายแบบกลางๆ เหมือนอย่างในปัจจุบัน การทักทายขึ้นอยู่กับสถานการณ์และความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล เช่น

คำถามเชิงทุกข์สุข เช่น

"ไปไหนมา?"

"กินข้าวหรือยัง?"

"อยู่ดีมีสุขหรือเปล่า?"

"เป็นอย่างไรบ้าง?"

คำถามเหล่านี้เป็นการแสดงความห่วงใยและเปิดบทสนทนา มากกว่าจะเป็นคำทักทายตามธรรมเนียมตะวันตก

การใช้คำนำหน้าแสดงความเคารพ เช่น

"คุณ..."

"ท่าน..."

"อ้าย... น้อง... ลุง... ป้า..."

แล้วตามด้วยบทสนทนา เช่น "อ้ายไปนาแต่เช้าเลยนะ"

ในระดับราชสำนักหรือภาษาทางการ ก็อาจใช้คำว่า "นมัสการ", "คำนับ" หรือ "กราบเรียน" ตามธรรมเนียมโบราณ

แล้วคำว่า "สวัสดี" มาจากไหน?

คำว่า "สวัสดี" ถูกบัญญัติโดย พระยาอุปกิตศิลปสาร (นิ่ม กาญจนาชีวะ) นักภาษาศาสตร์และนักปราชญ์สำคัญในยุคนั้น โดยหยิบคำว่า "สวัสดิ์" (อ่านว่า สะ-หฺวัด) จากภาษาสันสกฤต-บาลี แปลว่า "ความดี ความเป็นสิริมงคล" แล้วเติมคำว่า "ดี" เพื่อให้อ่านง่ายและเข้าใจตรงตัว

ต่อมาในยุครัฐนิยมภายใต้การนำของ จอมพล ป. พิบูลสงคราม คำว่า "สวัสดี" จึงถูกส่งเสริมให้ใช้แทนการทักทายแบบเดิม โดยเฉพาะในโรงเรียน หน่วยงานราชการ และสื่อมวลชน เพื่อแสดงถึงความศิวิไลซ์และทันสมัยในแบบตะวันตก โดยมอบหมายให้กรมการโฆษณา (กรมประชาสัมพันธ์) ออกข่าวประกาศอย่างเป็นทางการตั้งแต่วันที่ 22 มกราคม 2486

นอกจากคำว่า "สวัสดี" แล้ว ในยุค จอมพล ป. พิบูลสงคราม ยังกำหนดให้คนไทยทักทายกันตอนเช้าว่า "อรุณสวัสดิ์" โดยแปลมาจากคำว่า "Good Morning" และให้ทักทายกันในตอนบ่ายว่า "ทิวาสวัสดิ์" มีที่มาจากคำว่า "Good Afternoon" ส่วนตอนเย็นให้ทักทายว่า "สายัณห์สวัสดิ์" มาจากคำว่า "Good Evening" และปิดท้ายวันด้วยคำว่า "ราตรีสวัสดิ์" ที่มาจากคำว่า "Good Night"

บทสรุป

ก่อนปีพ.ศ. 2486 คนไทย ยังไม่มีคำทักทายกลางแบบ "สวัสดี" อย่างในปัจจุบัน การทักทายมักมาในรูปคำถาม เช่น "ไปไหนมา?" หรือแสดงความห่วงใยมากกว่าการใช้คำเฉพาะ จนกระทั่งมีการบัญญัติคำว่า "สวัสดี" ขึ้นและผลักดันให้ใช้เป็นมาตรฐานในยุคสร้างชาติมาจนถึงปัจจุบัน