“นครนายก” หมายถึง นายกฯ คนไหน ชื่อจังหวัดนี้มีที่มาจากไหนกันแน่?

19/05/2025 (08:26 น.)

ไขข้อสงสัย “นครนายก” คือ นายกฯ คนไหน แล้วชื่อจังหวัดนี้มาจากไหนกันแน่?

เมื่อพูดถึงชื่อจังหวัด นครนายก หลายคนอาจเข้าใจผิดไปว่ามีความเกี่ยวข้องกับ “นายกรัฐมนตรี” หรือ “นายกองค์การบริหารส่วนจังหวัด” คนใดคนหนึ่ง แต่แท้จริงแล้วชื่อจังหวัดแห่งนี้มีที่มาเก่าแก่ที่ไม่เกี่ยวข้องกับบุคคลใดในปัจจุบันเลยแม้แต่น้อย

2 ข้อสันนิษฐานหลักของที่มาชื่อ “นครนายก”

จากข้อมูลทางประวัติศาสตร์และตำนานท้องถิ่น พบว่าที่มาของชื่อจังหวัดนครนายกมีอยู่ด้วยกัน 2 แนวทางหลัก ได้แก่:

1. เมืองนา-ยก จากการละเว้นภาษีเพื่อจูงใจให้คนกลับมาอยู่

ในอดีต พื้นที่ของจังหวัดนครนายกเคยเป็นป่ารกชัฏ มีไข้ป่าชุกชุม ทำให้ผู้คนอพยพออกจากพื้นที่ ต่อมาพระมหากษัตริย์องค์หนึ่งทรงมีพระราชดำริให้ยกเว้นอากรค่านา เพื่อส่งเสริมให้ราษฎรกลับมาทำมาหากิน จึงเรียกบริเวณนี้ว่า “เมืองนา-ยก” ซึ่งภายหลังกลายเป็น “นครนายก” ในปัจจุบัน

2. เมืองที่อยู่ในสังกัด “สมุหนายก” สมัยอยุธยา

ในระบบการปกครองสมัยกรุงศรีอยุธยา เมืองนครนายกเคยอยู่ภายใต้ความดูแลของสมุหนายก ซึ่งเป็นหนึ่งในสี่ตำแหน่งใหญ่ของระบบจตุสดมภ์ ดังนั้นชื่อ “นครนายก” จึงหมายถึงเมืองที่อยู่ในความดูแลของ “นายก” ในระบบราชการยุคนั้น ไม่ใช่ตำแหน่งของบุคคลใดในยุคปัจจุบัน

“นายก” ในที่นี้ ไม่ใช่นายกฯ หรือผู้บริหารท้องถิ่น

จากทั้งสองข้อสันนิษฐานข้างต้น จะเห็นได้ชัดว่า “นายก” ในชื่อจังหวัดนครนายกไม่ได้หมายถึงนายกรัฐมนตรี หรือ “นายก อบจ.” แต่อย่างใด แต่เป็นตำแหน่งทางราชการโบราณ หรือคำพ้องเสียงจากเหตุการณ์ในอดีตเท่านั้น

ดังนั้น การตั้งชื่อจังหวัดว่า “นครนายก” ไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับ นายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดนครนายก ในปัจจุบัน เช่น:

นายจักรพันธ์ จินตนาพากานนท์ หรือ “นายกจิม” อดีตนายก อบจ.นครนายก
นางสาวนิดา ขนายงาม นายก อบจ.นครนายกคนปัจจุบัน (ข้อมูลล่าสุด ณ ปี 2567)

ทั้งสองท่านเป็นผู้บริหารท้องถิ่น ซึ่งไม่มีความเกี่ยวข้องใดกับที่มาของชื่อจังหวัดนี้

บทสรุป

ชื่อจังหวัด นครนายก เป็นชื่อที่มีรากฐานจากประวัติศาสตร์ ไม่ได้ตั้งขึ้นเพื่อเป็นเกียรติแก่บุคคลใดบุคคลหนึ่งในยุคปัจจุบัน ความเข้าใจผิดที่ว่า “นายก” ในชื่อนี้คือ “นายกรัฐมนตรี” หรือ “นายก อบจ.” จึงเป็นความเข้าใจที่คลาดเคลื่อนจากข้อเท็จจริงทางประวัติศาสตร์