เนื้อหาในหมวด ข่าว

ทำไมคนคิดสั้น มักเลือก \

ทำไมคนคิดสั้น มักเลือก "ที่สูง" เปิดผลวิจัยและจิตวิทยา สถานที่เสี่ยงสุดอาจไม่ใช่ห้าง!

ทำไมคนคิดสั้นมักเลือก "กระโดดตึก" เปิดข้อมูลจริงจากงานวิจัยและจิตวิทยา ห้างคือจุดเสี่ยงที่สุดจริงไหม?

เหตุการณ์คนคิดสั้นหรือพยายามจบชีวิตด้วยการกระโดดจากที่สูง โดยเฉพาะในห้างสรรพสินค้า กลายเป็นประเด็นสะเทือนใจที่เกิดขึ้นในสังคมไทยและทั่วโลก แม้ห้างจะไม่ใช่สถานที่ที่เกิดเหตุการณ์เหล่านี้บ่อยที่สุด แต่หลายงานวิจัยชี้ว่า “ห้างอาจเป็นจุดที่มีความเสี่ยงสูง” เมื่อเทียบกับจำนวนสถานที่ทั้งหมด ทำไมถึงเป็นเช่นนั้น? และมีปัจจัยใดอยู่เบื้องหลังการเลือกสถานที่ลักษณะนี้?

ห้างสรรพสินค้า: เข้าถึงง่าย มองเห็นชัด และโครงสร้างเอื้อ

ห้างสรรพสินค้าเป็นพื้นที่สาธารณะที่ มีโครงสร้างสูง โปร่ง และเปิดโล่ง โดยเฉพาะในบริเวณโถงกลาง ระเบียงชั้นบน หรือบันไดเลื่อน ซึ่งมักสามารถมองลงไปยังชั้นล่างได้อย่างชัดเจน จุดเหล่านี้อาจกลายเป็น “ช่องทางที่ง่าย” สำหรับผู้ที่กำลังเผชิญกับวิกฤตทางจิตใจหรือแรงกระตุ้นชั่ววูบ

นอกจากนี้ ห้างยังเป็นพื้นที่ที่คนทั่วไปสามารถเข้าไปได้โดยไม่ต้องผ่านระบบรักษาความปลอดภัยที่เข้มงวด เมื่อเทียบกับอาคารสำนักงานหรืออพาร์ตเมนต์บางแห่ง

งานวิจัยจากไต้หวัน: ห้างเป็นจุดเสี่ยงแม้จะมีจำนวนน้อย

งานวิจัยจากกรุงไทเป ประเทศไต้หวัน ที่ศึกษาข้อมูลช่วงปี 2002–2005 พบว่า “อาคารที่พักอาศัยส่วนตัว” เป็นสถานที่ที่มีจำนวนกรณีการกระโดดตึกมากที่สุด

แต่เมื่อพิจารณาจาก “อัตราการเกิดเหตุเทียบกับจำนวนสถานที่ (suicides per site)” กลับพบว่า ห้างสรรพสินค้าและโรงพยาบาล มีอัตราที่สูงกว่ามาก ตัวอย่างเช่น ห้างมีอัตรา ≈275 ต่อ 1,000 แห่ง ในขณะที่อาคารที่พักอาศัยมีเพียง ≈2 ต่อ 1,000 แห่ง

แสดงให้เห็นว่า แม้ห้างจะไม่ใช่สถานที่ที่เกิดเหตุบ่อยที่สุด แต่แต่ละแห่งกลับมี “ความเสี่ยงรายจุดสูงมาก” และควรได้รับการดูแลเป็นพิเศษ

จิตวิทยาของ “แรงดึงดูดจากที่สูง” 

มีงานวิจัยในเยอรมนีที่ศึกษาปรากฏการณ์ที่เรียกว่า High Place Phenomenon (HPP) หรือที่รู้จักกันทั่วไปว่า “แรงดึงดูดจากที่สูง” เป็นความรู้สึกแวบหนึ่งเมื่ออยู่ในที่สูง เช่น ระเบียงหรือดาดฟ้า แล้วรู้สึกเหมือนมีแรงดึงให้กระโดดลงไป แม้ไม่มีความตั้งใจจะทำ

ผลการศึกษาเผยว่า คนทั่วไปมากถึง 60% เคยมีประสบการณ์คล้ายกันนี้ และแม้ว่า HPP จะไม่ใช่สัญญาณว่าคนคนนั้นต้องการจบชีวิต แต่ก็พบว่า มีความสัมพันธ์บางอย่างกับแนวโน้มคิดสั้น (suicidal ideation) โดยเฉพาะในกลุ่มที่มีความไวต่อความวิตกกังวล

พื้นที่สาธารณะอาจถูกเลือกเพราะ “ยังมีหวัง” ว่าจะมีคนห้าม

นักจิตวิทยาบางคนเสนอว่า การเลือกกระโดดจากสถานที่ที่มีผู้คนพลุกพล่าน อาจสะท้อน “ความหวังสุดท้าย” ว่าอาจมีคนเข้ามาห้าม หรือช่วยได้ทันเวลา ไม่ใช่การกระทำที่ตั้งใจจะจบชีวิตอย่างเงียบงันเสมอไป

แนวคิดนี้สอดคล้องกับการที่หลายกรณีพบว่า ก่อนเกิดเหตุ ผู้ที่มีความคิดสั้นอาจแสดงสัญญาณบางอย่าง เช่น การยืนอยู่บนขอบนานผิดปกติ หรือพูดประโยคที่สื่อถึงความรู้สึกสิ้นหวัง

ความเชื่อมโยงกับสภาพแวดล้อมเมือง

ในเมืองใหญ่ที่มีอาคารสูงจำนวนมาก การกระโดดจากที่สูงกลายเป็นวิธีหนึ่งที่ “มองว่าเป็นไปได้จริง” โดยเฉพาะในกลุ่มวัยรุ่นหรือวัยทำงาน ที่ต้องเผชิญกับความกดดันสูง

แม้งานวิจัยในไต้หวันล่าสุด (ปี 2024) จะพบว่า “การเพิ่มขึ้นของจำนวนตึกสูงไม่ได้สัมพันธ์โดยตรงกับการกระโดดตึกในเยาวชน” แต่ในกลุ่มผู้ใหญ่อายุมากกว่า กลับพบความสัมพันธ์ที่ชัดเจนกว่า โดยเฉพาะเมื่อพิจารณาร่วมกับปัจจัยด้านสภาพจิตใจ และความพร้อมของสถานที่

การออกแบบพื้นที่และมาตรการป้องกันที่ได้ผล

จากข้อมูลในหลายประเทศ การติดตั้ง รั้วกั้นตก, กระจกนิรภัยใส ที่มีความสูงระดับอกขึ้นไป และ เจ้าหน้าที่ดูแลจุดเสี่ยง มีส่วนสำคัญในการลดจำนวนเหตุการณ์เหล่านี้อย่างมีนัยสำคัญ

บางเมืองยังเลือกใช้วิธีเชิงจิตวิทยา เช่น ติดป้ายข้อความให้กำลังใจ หรือเบอร์สายด่วนสุขภาพจิตในจุดเสี่ยง ซึ่งแม้ดูเรียบง่าย แต่ก็สามารถ “หยุดความคิดชั่ววูบ” ได้ในบางกรณี

แม้ห้างสรรพสินค้าจะไม่ใช่สถานที่ที่เกิดเหตุคิดสั้นบ่อยที่สุด แต่ด้วยโครงสร้างอาคารที่เอื้อต่อการเข้าถึงจุดสูง เปิดโล่ง และเป็นที่สาธารณะ ทำให้แต่ละแห่งมีความเสี่ยงสูงต่อเหตุการณ์เหล่านี้

การเข้าใจสาเหตุทั้งทางกายภาพและจิตวิทยา รวมถึงการปรับปรุงสภาพแวดล้อมให้ปลอดภัยขึ้น ถือเป็นก้าวสำคัญในการป้องกัน และลดความสูญเสียที่อาจเกิดขึ้น

หากคุณหรือคนใกล้ตัวกำลังเผชิญกับภาวะเครียดหรือความคิดที่อันตราย โปรดอย่าลังเลที่จะขอความช่วยเหลือจากสายด่วนสุขภาพจิต