เนื้อหาในหมวด ข่าว

ที่มาชื่อพายุ หลักเกณฑ์นำมาใช้ ใครตั้ง? ไทยตั้งชื่ออะไร เปิดลิสต์บางชื่อถูกปลดระวางทันที

ที่มาชื่อพายุ หลักเกณฑ์นำมาใช้ ใครตั้ง? ไทยตั้งชื่ออะไร เปิดลิสต์บางชื่อถูกปลดระวางทันที

รายชื่อพายุหมุนเขตร้อนที่ก่อตัวบริเวณมหาสมุทรแปซิฟิกเหนือด้านตะวันตกและทะเลจีนใต้ มีระบบชื่อชุดที่หมุนเวียน และชื่อบางชื่อต้อง เกษียณออกจากลิสต์ เพราะก่อภัยพิบัติหนัก 

ระบบชื่อพายุในภูมิภาคนี้ ก่อนจะเข้าสู่เรื่องระยะเวลาการใช้ชื่อ เรามาทบทวนระบบหลักกันสั้นๆ สักนิด

  • ชื่อพายุในภูมิภาคนี้ถูกกำหนดโดย ESCAP / WMO Typhoon Committee ร่วมกับประเทศสมาชิก 14 ประเทศ (รวมไทย) โดยแต่ละประเทศเสนอ 10 ชื่อพายุเป็นภาษาท้องถิ่น รวมเป็น ชุดชื่อทั้งหมด 140 ชื่อ ที่ใช้หมุนเวียนในฤดูพายุต่างๆ มีรายชื่อ กัมพูชา, จีน, เกาหลีเหนือ, ฮ่องกง, ญี่ปุ่น, ลาว, มาเก๊า, มาเลเซีย, ไมโครเนีย, ฟิลิปปินส์, เกาหลีใต้, ไทย, สหรัฐอเมริกา, เวียดนาม

  • ในการดำเนินการ ชื่อพายุจะถูกเรียกใช้ เมื่อพายุเข้าระดับ พายุโซนร้อน (Tropical Storm) ขึ้นไป (ความเร็วลมใกล้ศูนย์กลาง ≥ 63 กม./ชม.) พายุดีเปรสชันยังไม่ถือว่าได้รับชื่อ 

  • การใช้ชื่อเป็นแบบ หมุนเวียน (sequential rotation) เมื่อชื่อชุดหนึ่งหมด (ใช้ครบ 140 ชื่อ) จะกลับมาใช้ชุดเดิมใหม่ (เว้นชื่อที่ถูกเกษียณ) 

ระยะเวลาการใช้ชื่อ ระบบชื่อพายุของ Typhoon Committee มีลักษณะระยะเวลาการใช้งานแบบหมุนเวียนดังนี้

  • หมุนเวียนชื่อ (Rotation of Name Lists) ชื่อพายุต่างๆ จะถูกเรียกใช้ ตามลำดับ จากชุด 140 ชื่อ สลับไปมาในฤดูกาลต่างๆ ปีต่อปี เช่น ถ้าปลายปีหนึ่งใช้ชื่อสุดท้ายในชุด ในปีถัดไป ชุดชื่อจะเริ่มต้นที่ชื่อแรกอีกครั้ง 

  • ระยะเวลาที่ชื่อชุดหนึ่ง ครบชุด / หมด เนื่องจากมีจำนวนชื่อ 140 ชื่อ และโดยทั่วไปมีพายุหลายลูกในแต่ละฤดู เมื่อใช้ครบชุดหนึ่งแล้วก็กลับมาเริ่มใหม่ ดังนั้นจึงใช้เวลา ประมาณ 4–5 ปี สำหรับรอบชุดชื่อทั้งหมด ตัวอย่าง ชุดชื่อ 140 ชื่อ ถูกนำมาใช้อย่างต่อเนื่อง และมีการเพิ่มรายชื่อใหม่เข้ามาเมื่อมีชื่อถูกเกษียณ 

  • การเพิ่ม เปลี่ยนชื่อในชุด เมื่อชื่อพายุหนึ่งถูก เกษียณ (retired) จะถูกเอาออกจากชุด 140 ชื่อ และให้ประเทศเจ้าของชื่อเสนอชื่อใหม่เข้ามา และการเปลี่ยนชื่ออาจเกิดขึ้นถ้าชื่อนั้น ไม่เหมาะสม / มีความหมายไม่ดี / สับสนทางภาษา ตามข้อเสนอของสมาชิก  

    • เงื่อนไขหลักสำหรับการ เกษียณ (retire) ชื่อพายุ

    • พายุลูกนั้น ก่อให้เกิดความเสียหายอย่างรุนแรง มีผู้เสียชีวิตจำนวนมาก หรือสร้างความเสียหายทางทรัพย์สินสูงเกินควร

    • เพื่อ เคารพความรู้สึกของผู้ประสบภัย ไม่ต้องการให้ชื่อพายุนั้นกลับมาใช้ซ้ำและย้อนรำลึกถึงความเสียหาย

    • หรือชื่อที่เป็น ปัญหาด้านภาษา / การออกเสียง / สื่อสาร  ถ้าชื่อมีความสับสนในหลายภาษา สมาชิกอาจเสนอเปลี่ยน 

    รายชื่อพายุที่ไทยมีการส่งเข้าร่วม

    1. พระพิรุณ
    2. กระท้อน
    3. วิภา
    4. บัวลอย
    5. เมขลา
    6. อัสนี
    7. นิดา
    8. ชบา
    9. กุหลาบ
    10. ขนุน

    ชื่อพายุที่ไทยเคยตั้งและถูกเกษียณไปเพราะสร้างความเสียหายหนัก มีดังนี้ 

    - พายุทุเรียน สร้างความเสียหายหนักมากแก่ฟิลิปปินส์ จนต้องเปลี่ยนชื่อเป็น "มังคุด"
    - พายุรามสูร สร้างความเสียหายแก่จีน จนต้องเปลี่ยนชื่อเป็น "บัวลอย"
    - พายุมรกต สร้างความเสียหายอย่างหนักต่อไต้หวัน จนต้องเปลี่ยนชื่อเป็น "อัสนี"
    - พายุมังคุด สร้างความเสียหายหนักมากแก่ฟิลิปปินส์ จนต้องเปลี่ยนชื่อเป็น กระท้อน

    เรื่องที่เกี่ยวข้อง