เฉลยแล้ว! ทำไมตัวเลข “0” บนแป้นพิมพ์ จึงถูกกำหนดให้ต่อท้าย 9 แทนที่จะอยู่ก่อน 1
ทำไมตัวเลข “0” บนแป้นพิมพ์จึงอยู่ทางขวาของ “9” แทนที่จะอยู่ทางซ้ายของ “1”
หลายคนอาจสงสัยว่าเหตุใดแป้นตัวเลขบนคีย์บอร์ดจึงเรียงจาก “1–9” แล้วตามด้วย “0” แทนที่จะสลับให้ “0” อยู่ซ้าย “1” บทความนี้รวบรวมข้อมูลจากประวัติศาสตร์และงานศึกษาที่มี เพื่ออธิบายที่มาของการจัดวางตัวเลขบนแป้นพิมพ์ พร้อมแจกแจงเหตุผลเชิงเทคนิคและเชิงนิสัย
ต้นกำเนิดจากเครื่องพิมพ์ดีด
แป้นพิมพ์ QWERTY ที่เราใช้กันในปัจจุบันสืบย้อนไปถึงการออกแบบเครื่องพิมพ์ดีดยุคแรกๆ โดย Christopher Latham Sholes ได้เริ่มต้นออกแบบในช่วงคริสต์ทศวรรษที่ 1860s และได้จดสิทธิบัตรในปี 1874
ในช่วงแรกของเครื่องพิมพ์ดีด ตัวเลข “0” และ “1” ไม่ได้ปรากฏอยู่บนแป้น เนื่องจากผู้ใช้มักใช้ตัวอักษร “O” แทน 0 และ “I” หรือ “l” แทน 1 เพื่อลดจำนวนปุ่มและลดต้นทุนการผลิต เป็นเรื่องปกติในยุคก่อน
เมื่อเวลาผ่านไป และมีการเพิ่มปุ่ม “0” และ “1” เข้ามาในแป้น เครื่องมือและนิสัยของผู้ใช้ก็ได้กำหนดให้ “0” ถูกวางไว้หลัง “9” ตามแบบแผนที่ใช้กันมาแล้ว
มีความเป็นไปได้ว่า สอดคล้องกับระบบเลขฐานสิบ ที่ ‘0’ มักถูกใช้เป็นตัวเสริม (เช่น 10, 20) ทำให้ผู้ใช้งานคุ้นเคยกับตำแหน่งนี้ ที่การนับจึงเริ่มจาก 1 ไปถึง 9 แล้วจึงวนกลับมารวมกับ 0 เพื่อสร้างเลข 10, 20, 30... และกลายเป็นมาตรฐานต่อเนื่องมาจากยุคเครื่องพิมพ์ดีด
เหตุผลด้านการออกแบบและใช้งาน
นอกจากประวัติศาสตร์แล้ว ยังมีเหตุผลเชิงใช้งานที่สนับสนุนการจัดวาง “0” ไว้ขวาสุด
- การเรียงลำดับตัวเลข 1–9 แล้วตามด้วย 0 ทำให้เกิดลำดับที่ดู “สมเหตุสมผล” เมื่อพิมพ์หรือคิดเลข เช่น “1234567890” ดูเป็นชุดเดียวกัน
- นิ้วก้อยขวาสามารถกด “0” ได้สะดวกเมื่ออยู่ทางขวา โดยไม่รบกวนนิ้วอื่นในชุดตัวเลขหลัก
- หลังจาก “0” ถูกยึดตำแหน่งไว้ พฤติกรรมผู้ใช้ก็ฝังแน่นจนไม่มีใครอยากเปลี่ยนโครงสร้างใหม่ ถึงแม้ในภายหลังจะมีการเพิ่มปุ่ม “1” กลับเข้ามา แต่ไม่เปลี่ยนตำแหน่ง “0” ที่วางไว้แล้ว
ข้อสังเกตจากเค้าโครงแป้นอื่น
แม้ว่าแป้น QWERTY จะเป็นที่แพร่หลาย แต่บางเค้าโครงแป้นแบบอื่นมีการจัดวางที่แตกต่าง เช่น ในแป้นของฮังการี ตัวเลข “0” ถูกวางไว้ซ้ายของ “1” เพื่อให้พื้นที่ทางขวาใช้สำหรับอักขระที่มีสัญลักษณ์สำคัญเพิ่มเติม
นั่นแปลว่าไม่มี “กฎตายตัว” ว่า “0 ต้องอยู่ขวา” เสมอไป แต่ส่วนใหญ่ผู้ผลิตคีย์บอร์ดยึดตามแนวทางเดิมเพื่อให้เป็นมาตรฐานตรงกับนิสัยของผู้ใช้
ท้ายที่สุด การที่ 0 อยู่ทางขวาของ 9 บนแป้นพิมพ์ มีรากมาจากประวัติศาสตร์ของเครื่องพิมพ์ดีด ซึ่งในยุคแรกไม่มีปุ่ม 0 และ 1 และใช้ตัวอักษรแทน จากนั้นเมื่อเพิ่มปุ่มเลขเข้ามา การจัดวางให้อยู่ทางขวาสุดถือเป็นตำแหน่งที่ถูกยอมรับและคงอยู่มาจนถึงปัจจุบัน ในทางใช้งาน ตัวเลข 0 ทางขวาสุดทำให้การพิมพ์ตัวเลขเป็นธรรมชาติและสะดวกต่อมือขวา สุดท้าย “นิสัยของผู้ใช้และอุปนิสัยมาตรฐาน” ทำให้โครงสร้างแป้นพิมพ์นี้จึงถูกใช้งานต่อเนื่องจนกลายเป็นมาตรฐานที่ผู้ใช้คุ้นเคย
- ทำไมคีย์บอร์ดถึงมี “แถบนูน” ที่ปุ่ม F และ J เท่านั้น มีประโยชน์อะไรซ่อนอยู่ ใครเป็นผู้คิดค้น?!
- ก่อนนอน "อย่าลืมเปิดโหมดนี้!" ลดรังสีจากมือถือ ร่างกายหลับลึกทันตา ตื่นขึ้นมาสดชื่น!
ข้อมูลอ้างอิง
