ผลวิจัยเซอร์ไพรส์! เผยช่วงอายุที่สมองทำงานได้ดีที่สุด อาจมากกว่าที่หลายคนคิด
ผลการวิจัยล่าสุด เผยช่วงอายุที่สมองของเราทำงานได้ดีที่สุด ข่าวดีสำหรับคนวัยทอง
ข่าวดีสำหรับคนวัยทอง เพราะแม้ว่าความแข็งแรงของร่างกาย ความยืดหยุ่นของผิว และภาวะเจริญพันธุ์จะถึงจุดสูงสุดในช่วงวัยหนุ่มสาว แต่ผลการวิจัยล่าสุดพบว่า สมองของเรากลับทำงานได้ดีที่สุดในช่วงอายุที่มากกว่านั้น
สมองคนเราทำงานดีที่สุดในวัย 55–60 ปี
งานวิจัยที่ตีพิมพ์ในวารสาร Intelligence ได้วิเคราะห์ข้อมูลที่เชื่อมโยงระหว่างอายุและความสามารถด้านต่าง ๆ เช่น การให้เหตุผล ความจำ ความเร็วในการประมวลผล ความรู้ และสติปัญญาทางอารมณ์
ดร. Gilles E. Gignac รองศาสตราจารย์ด้านจิตวิทยา มหาวิทยาลัยเวสเทิร์นออสเตรเลีย เปิดเผยในเว็บไซต์ The Conversation ว่า “สำหรับหลายคน สมรรถภาพทางจิตใจโดยรวมจะถึงจุดสูงสุดระหว่างอายุ 55–60 ปี” และจะเริ่มลดลงเล็กน้อยหลังอายุ 65 ปี ก่อนจะลดลงชัดเจนมากขึ้นเมื่อเข้าสู่วัย 75 ปี
บุคลิกภาพและเหตุผลทางศีลธรรมดีขึ้นตามอายุ
ทีมวิจัยยังศึกษา “ลักษณะบุคลิกภาพหลัก 5 ด้าน” ได้แก่ การเปิดเผยตัวตน ความมั่นคงทางอารมณ์ ความรอบคอบ ความเปิดกว้างต่อประสบการณ์ใหม่ และความเห็นอกเห็นใจ ซึ่งพบว่าหลายด้านกลับถึงจุดสูงสุดในช่วงวัยสูงอายุ โดยเฉพาะ “ความรอบคอบ” จะสูงสุดราวอายุ 65 ปี และ “ความมั่นคงทางอารมณ์” สูงสุดที่อายุประมาณ 75 ปี
นอกจากนี้ยังพบว่า เหตุผลทางศีลธรรม (moral reasoning) และความสามารถในการต้านอคติทางความคิด (cognitive bias) อาจพัฒนาได้ต่อเนื่องไปจนถึงวัย 70–80 ปี
เหตุผลที่ผู้นำหลายคนประสบความสำเร็จในวัยกลางคน
Gignac อธิบายว่า การที่ผู้นำทางธุรกิจ การเมือง หรือสาธารณะจำนวนมากอยู่ในช่วงอายุ 50–60 ปี อาจเป็นเพราะสมรรถภาพทางจิตใจในวัยนี้ถึงขีดสุด โดยความสามารถในการตัดสินใจ การใช้เหตุผล และการบริหารจัดการจะอยู่ในระดับที่ดีที่สุด
แม้ว่าความสามารถบางด้านจะลดลงตามอายุ แต่จะถูกชดเชยด้วยทักษะใหม่ ๆ เช่น การตัดสินใจที่รอบคอบขึ้น การไตร่ตรองอย่างเป็นระบบ และการเข้าใจผู้อื่นมากขึ้น ซึ่งล้วนเป็นปัจจัยสำคัญของภาวะผู้นำ
อุปสรรคของวัยทำงานสูงอายุ
อย่างไรก็ตาม แม้งานวิจัยจะชี้ให้เห็นข้อดีของวัยกลางคนและผู้สูงอายุ แต่การเลือกปฏิบัติในตลาดแรงงานยังคงเป็นปัญหา โดยกฎหมายคุ้มครองสิทธิแรงงานสูงอายุในสหรัฐฯ ปี 1967 ระบุว่า ห้ามเลือกปฏิบัติต่อผู้มีอายุ 40 ปีขึ้นไปในด้านการจ้างงาน การเลื่อนตำแหน่ง หรือการฝึกอบรม แต่ในทางปฏิบัติ การเลือกปฏิบัตินี้ยังคงเกิดขึ้นจริง
จากการสำรวจของเว็บไซต์ Resume Now พบว่า 90% ของแรงงานอายุ 40 ปีขึ้นไปเคยประสบปัญหาการเลือกปฏิบัติด้านอายุ และเกือบครึ่งยืนยันว่านายจ้างมักให้โอกาสกับคนหนุ่มสาวมากกว่า
บางองค์กรมองว่าพนักงานวัย 50 กลาง ๆ เป็นการลงทุนระยะยาวที่ไม่คุ้มค่า อีกทั้งบางอาชีพ เช่น นักบินหรือเจ้าหน้าที่ควบคุมการจราจรทางอากาศ ยังมีกฎเกษียณอายุไม่เกิน 65 ปี
สมองดีไม่จำกัดอายุ หากดูแลและเปิดรับประสบการณ์
Gignac ย้ำว่า ความสามารถทางสติปัญญาไม่ขึ้นอยู่กับอายุเพียงอย่างเดียว แต่ขึ้นอยู่กับสุขภาพและการฝึกฝนด้วย พร้อมเรียกร้องให้มีระบบประเมินความสามารถจริงแทนการตัดสินจากอายุ
เขายังระบุว่า “ประวัติศาสตร์เต็มไปด้วยคนที่ประสบความสำเร็จสูงสุดหลังผ่านช่วงวัยที่สังคมเรียกว่า ‘วัยขาลง’ บางทีเราอาจควรหยุดมองวัยกลางคนว่าเป็นช่วงถดถอย และมองว่าเป็นช่วงพีคของชีวิตแทน”
ดูแลสมองให้แข็งแรงยาวนาน
ผู้เชี่ยวชาญแนะนำว่า การรับประทานอาหารแบบเมดิเตอร์เรเนียน ซึ่งเน้นผัก ผลไม้ ถั่ว และปลา จะช่วยให้สมองแข็งแรงแม้เข้าสู่วัยชรา อีกทั้งการออกกำลังกาย การนอนหลับที่มีคุณภาพ และการเรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ ยังช่วยให้สมองคงความเฉียบคมได้ยาวนาน