เนื้อหาในหมวด ข่าว

เส้นทางสถาปนา \

เส้นทางสถาปนา "สมเด็จพระราชินีสิริกิติ์" คู่บารมีรัชกาลที่ ๙ ย้อนรอยโบราณราชประเพณี

ความสง่างามตามรอยธรรมเนียม: การสถาปนา "สมเด็จพระราชินีสิริกิติ์" แห่งแผ่นดินสยาม ตามแบบแผนโบราณ

พระราชพิธีและธรรมเนียมการสถาปนาพระอิสริยยศในราชสำนักไทยมีความสำคัญและเป็นไปตามแบบแผนอันเคร่งครัด การสถาปนา สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ก็เป็นไปตามโบราณราชประเพณีอันศักดิ์สิทธิ์ บทความนี้จะพาทุกท่านย้อนรอยขั้นตอนอันทรงเกียรติแห่งการสถาปนาพระราชินีในรัชกาลที่ ๙

๑. การสถาปนา "สมเด็จพระราชินีสิริกิติ์" ในวันราชาภิเษกสมรส

พระราชพิธีราชาภิเษกสมรสระหว่างพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช (ขณะนั้นทรงดำรงพระอิสริยยศเป็นสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช) กับหม่อมราชวงศ์สิริกิติ์ กิติยากร จัดขึ้นเมื่อวันที่ ๒๘ เมษายน พ.ศ. ๒๔๙๓ ณ วังสระปทุม ซึ่งมีสมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า ทรงเป็นประธานในพิธีและพระราชทานน้ำพระพุทธมนต์ ในวันอันเป็นมงคลนี้เองที่ได้มีการจดทะเบียนสมรสตามกฎหมาย

หลังจากนั้น สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ สถาปนาหม่อมราชวงศ์สิริกิติ์ ขึ้นเป็น "สมเด็จพระราชินีสิริกิติ์" นับเป็นการสถาปนาพระอิสริยยศชั้นแรกในฐานะคู่พระราชหฤทัยก่อนพระราชพิธีบรมราชาภิเษก

๒. การเฉลิมพระยศเป็น "สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินี"

ธรรมเนียมโบราณราชประเพณีระบุไว้ว่า เมื่อพระมหากษัตริย์ทรงประกอบพระราชพิธีบรมราชาภิเษกแล้ว ย่อมต้องโปรดเกล้าฯ สถาปนาเฉลิมพระเกียรติยศสมเด็จพระอัครมเหสีขึ้นเป็นสมเด็จพระบรมราชินี พิธีบรมราชาภิเษกจัดขึ้นในวันที่ ๕ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๙๓

ในวันนั้นเอง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงเฉลิมพระปรมาภิไธยอย่างเป็นทางการ และทรงเฉลิมพระยศ สมเด็จพระราชินีสิริกิติ์ ขึ้นเป็น "สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินี" นับเป็นช่วงเวลาสำคัญที่พระองค์ทรงได้รับการเฉลิมพระเกียรติยศสูงสุด

๓. การสถาปนา "สมเด็จพระบรมราชินีนาถ" ตามธรรมเนียมโบราณ

ในปี พ.ศ. ๒๔๙๙ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๙ ได้เสด็จออกทรงพระผนวชตามโบราณราชประเพณี จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้ง สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินี เป็นผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์

ด้วยพระปรีชาสามารถในการปฏิบัติพระราชกรณียกิจในฐานะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ได้อย่างเรียบร้อยและสมบูรณ์ ภายหลังทรงลาผนวชแล้ว พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวจึงทรงมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ สถาปนาพระอิสริยยศเป็น "สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ" ในวันที่ ๕ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๙๙

พระอิสริยยศ สมเด็จพระบรมราชินีนาถ นั้น มีความหมายว่าทรงเป็นที่พึ่งของประชาชน ซึ่งถือเป็นการยกย่องอย่างสูงตามธรรมเนียมพระราชอิสริยยศแห่งราชอาณาจักรไทย

ธรรมเนียมการสถาปนาพระราชินีในรัชกาลที่ ๙ เป็นไปตามลำดับขั้นที่ชัดเจนและยึดถือโบราณราชประเพณีอย่างเคร่งครัด ตั้งแต่การสถาปนาในวันราชาภิเษกสมรสจนถึงการเฉลิมพระเกียรติยศสูงสุดในภายหลัง การสถาปนา สมเด็จพระราชินีสิริกิติ์ จึงเป็นเหตุการณ์สำคัญที่บันทึกไว้ในหน้าประวัติศาสตร์ชาติไทยอย่างสง่างาม