เช็กข่าวชัวร์ : ยาดมสมุนไพรปนเปื้อน สูดดมแล้วเสี่ยง "เชื้อราลงปอด" จริงหรือไม่?

เช็กให้ชัด ยาดมสมุนไพรปนเปื้อนเชื้อจุลินทรีย์ สูดดมแล้วเสี่ยง "เชื้อราลงปอด" จริงหรือไม่?

จากกรณีข่าวการพบการปนเปื้อนของเชื้อจุลินทรีย์หลายชนิดในยาดมสมุนไพรยี่ห้อดังของไทย เกินค่ามาตรฐานที่กำหนด ได้สร้างความกังวลใจให้กับผู้บริโภคและกระทบต่อความเชื่อมั่นอย่างมาก เนื่องจาก "ยาดม" ถือเป็นไอเทมคู่กายคนไทยและยังถูกยกเป็น Soft Power ที่ครองใจนักท่องเที่ยวต่างชาติ

ท่ามกลางความกังวลดังกล่าว ได้เกิดประเด็นที่สังคมต้องการคำตอบและมีการแชร์ต่ออย่างกว้างขวางว่า การใช้ยาดมที่ปนเปื้อนนั้น ส่งผลต่อสุขภาพร้ายแรงถึงขั้นทำให้ "เชื้อราลงปอด" ได้หรือไม่ กองบรรณาธิการ Sanook News จึงได้ทำการตรวจสอบข้อเท็จจริงในประเด็นนี้

คำถาม

ข้อกล่าวอ้างที่ว่า การใช้ยาดมสมุนไพรที่พบการปนเปื้อนเชื้อจุลินทรีย์ จะส่งผลร้ายแรงถึงขั้นทำให้ "เชื้อราลงปอด" นั้น เป็นความจริงหรือไม่ อย่างไร?

การตรวจสอบ

ผศ.เจษฎา เด่นดวงบริพันธ์ อาจารย์ประจำภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้ให้ข้อมูลผ่านเพจเฟซบุ๊ก Jessada Denduangboripant ในประเด็นดังกล่าว

ผศ.เจษฎา ระบุว่า กรณีดังกล่าว "มีมูลความจริง แต่ไม่ถึงขั้นต้องตระหนก" โดยอธิบายว่าการติดเชื้อราที่ปอดจากการดมยาดมนั้นเกิดขึ้นได้ยากมาก เนื่องจากปอดของมนุษย์มีกลไกป้องกันเชื้อรา และเชื้อจำนวนน้อยมักถูกกำจัดได้

กลุ่มเสี่ยงที่จะเกิดการติดเชื้อราในปอดได้นั้น คือกลุ่มผู้ที่มีภูมิคุ้มกันอ่อนแอมาก หรือมีภูมิคุ้มกันบกพร่องรุนแรง เช่น ผู้ป่วยเอชไอวีระยะลุกลาม หรือผู้ที่ได้รับยากดภูมิคุ้มกัน หากคนกลุ่มนี้สูดดมเชื้อราเข้าไป อาจมีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อราในปอดได้ แต่สำหรับคนทั่วไปที่มีสุขภาพดีถือว่ามีความเสี่ยงต่ำมาก

ทั้งนี้ เชื้อราที่อาจพบในยาดมสมุนไพร (หากเก็บรักษาไม่ดีในที่ชื้นหรือปิดไม่สนิท) ส่วนใหญ่มักเป็นชนิด "เชื้อฉวยโอกาส" (Opportunistic) เช่น Aspergillus และ Penicillium ซึ่งโดยทั่วไปไม่อันตรายสำหรับคนสุขภาพดี แต่จะก่อโรคได้ในกลุ่มผู้มีภูมิคุ้มกันต่ำดังที่กล่าวไปแล้ว

ข้อเท็จจริง

สรุปข้อเท็จจริง: มีมูลความจริง แต่ความเสี่ยงต่ำมากสำหรับคนทั่วไป การติดเชื้อราในปอดจากการดมยาดมสมุนไพรที่ปนเปื้อน สามารถเกิดขึ้นได้ แต่เป็นกรณีที่ยากมาก และมีความเสี่ยงสูงเฉพาะในกลุ่มผู้ที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่องอย่างรุนแรงเท่านั้น ผู้บริโภคทั่วไปไม่ควรตื่นตระหนก แต่ควรเลือกซื้อผลิตภัณฑ์ที่มีเลขทะเบียน อย. ชัดเจน ไม่ใช้ยาดมร่วมกับผู้อื่น และเก็บรักษาในที่แห้ง ปิดฝาให้สนิทหลังใช้งาน