ปลาชนิดนี้คนไม่ค่อยเห็นหัว อุดมโปรตีนคุณภาพ แคลเซียมสูง กลิ่นตุๆ ยิ่งอร่อย

27/11/2025 (06:58 น.)

ปลาสลิด ทำไมต้องไม่มีหัว อร่อยอุดมโปรตีนคุณภาพ แคลเซียมสูง

ปลาสลิด (Trichopodus pectoralis) เป็นมากกว่าเมนูปลาทอดจานโปรดที่เราคุ้นเคย แต่นี่คือหนึ่งในหน้าประวัติศาสตร์การปรับตัวทางเศรษฐกิจและแหล่งโภชนาการชั้นยอดของคนไทย บทความนี้จะพาไปเจาะลึกที่มา ความสำคัญทางโภชนาการ และไขข้อสงสัยเรื่องความแตกต่างของ ปลาสลิดหอม และ ปลาสลิดแดดเดียว ว่าแตกต่างกันอย่างไร

ย้อนรอยประวัติ: จากปลาในนาสู่ตำนาน "ปลาสลิดบางบ่อ"

ก่อนปี พ.ศ. 2500 ปลาสลิดยังเป็นปลาที่อาศัยอยู่ตามธรรมชาติในท้องทุ่งนาและคูคลอง การนำมาทำเป็นปลาเค็มตากแห้งในยุคนั้นเป็นเพียงภูมิปัญญาการถนอมอาหารเพื่อเก็บไว้กินในครัวเรือน หรือขายกันในวงแคบๆ เท่านั้น ยังไม่มีการเพาะเลี้ยงเพื่อการค้าอย่างจริงจังเหมือนในปัจจุบัน

จุดเปลี่ยนสำคัญเกิดขึ้นเมื่อเกษตรกรต้องเผชิญวิกฤตราคาข้าวตกต่ำและปัญหาน้ำกร่อยรุกล้ำพื้นที่นา ทำให้การปลูกข้าวไม่ได้ผลดีเท่าที่ควร เกษตรกรผู้บุกเบิกอย่าง นายผัน ตู้เจริญ ในอำเภอบางบ่อ จังหวัดสมุทรปราการ จึงริเริ่มเปลี่ยนผืนนาให้กลายเป็นบ่อเลี้ยงปลาสลิด นับเป็นจุดเริ่มต้นที่สร้างชื่อเสียงให้ ปลาสลิดบางบ่อ โด่งดังมาจนถึงทุกวันนี้

ทำไมต้อง "บางบ่อ" ถึงจะอร่อยเด็ด?

ความอร่อยที่เป็นเอกลักษณ์ของปลาสลิดบางบ่อ ไม่ได้เกิดจากฝีมือการเลี้ยงเพียงอย่างเดียว แต่มาจากปัจจัยทางภูมิศาสตร์ที่ลงตัว พื้นที่อำเภอบางบ่อมีลักษณะเป็น น้ำกร่อย (Brackish Water) เนื่องจากอยู่ใกล้ทะเล ซึ่งช่วยลดกลิ่นสาบโคลนที่มักพบในปลาน้ำจืดทั่วไปได้เป็นอย่างดี

นอกจากนี้ ในบ่อเลี้ยงยังอุดมไปด้วยอาหารธรรมชาติอย่าง หญ้าทรงกระเทียม และ หญ้าแพรกทะเล ซึ่งถือเป็นอาหารชั้นดี ทำให้เนื้อปลาที่ได้มีรสชาติหวานอร่อย เนื้อแน่น และมีกลิ่นหอมเฉพาะตัวที่หาที่อื่นเลียนแบบได้ยาก

ประโยชน์ของปลาสลิด แหล่งโปรตีนและแคลเซียม

ในด้านโภชนาการ ปลาสลิดถือเป็นแหล่งโปรตีนคุณภาพสูงที่ช่วยซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอของร่างกาย นอกจากนี้ หากนำไปทอดกรอบจนสามารถทานได้ทั้งก้าง จะเป็นแหล่ง แคลเซียม ชั้นเยี่ยมที่ช่วยเสริมสร้างกระดูกและฟันให้แข็งแรง

อย่างไรก็ตาม แม้จะมีไขมันดีและกรดไขมันไม่อิ่มตัวที่มีประโยชน์ แต่ผู้บริโภคควรระวังเรื่อง โซเดียม โดยเฉพาะในปลาสลิดที่ผ่านกรรมวิธีหมักเกลือหรือตากแห้ง ผู้ที่มีภาวะความดันโลหิตสูงควรรับประทานในปริมาณที่พอเหมาะ

โภชนาการของปลาสลิด (ต่อ 100 กรัมโดยประมาณ)

• พลังงาน: 150–180 กิโลแคลอรี

• โปรตีน: 18–22 กรัม

• ไขมันดี (ไขมันไม่อิ่มตัว): 7–10 กรัม

• โอเมก้า-3: มีในระดับที่ดี ช่วยลดอักเสบ–บำรุงสมอง

• แร่ธาตุสำคัญ: ฟอสฟอรัส, แคลเซียม, เหล็ก, สังกะสี

• วิตามิน: วิตามินบีรวม โดยเฉพาะ B2, B3, B12

• โซเดียม: ต่ำในปลาสลิดสด แต่สูงในปลาสลิดแปรรูป

จุดเด่นทางโภชนาการ

1) โปรตีนคุณภาพสูง ช่วยเสริมสร้างกล้ามเนื้อ ความแข็งแรงของร่างกาย และการฟื้นฟูเซลล์

2) ไขมันดี + โอเมก้า-3 แม้ไม่ได้สูงเท่าปลาทะเล แต่ปลาสลิดเป็นปลาน้ำจืดที่มีโอเมก้า-3 ค่อนข้างดี ช่วย ลดอักเสบ บำรุงสมองและหัวใจ ช่วยคุมระดับไขมันในเลือด

3) แคลเซียมและฟอสฟอรัสสูง โดยเฉพาะถ้ากินแบบทอดแล้วกินก้างได้ ช่วยบำรุงกระดูกและฟัน

4) วิตามินบีรวม ช่วยเพิ่มพลังงาน ลดความเหนื่อยล้า และบำรุงระบบประสาท

ไขข้อข้องใจ: ทำไมปลาสลิดตากแห้งต้อง "ไม่มีหัว"?

หลายคนสงสัยว่าทำไมปลาสลิดที่วางขายต้องถูกตัดหัวและควักไส้ออกเสมอ เหตุผลหลักไม่ได้มีแค่เรื่องความสวยงาม แต่เกี่ยวข้องกับการถนอมอาหาร ดังนี้:

• ลดการเน่าเสีย: ส่วนหัวและพุงปลาเป็นแหล่งสะสมของแบคทีเรียและไขมัน การตัดออกช่วยลดโอกาสที่ปลาจะเน่าเสียได้เร็วที่สุด

• ยืดอายุการเก็บรักษา: เมื่อกำจัดส่วนที่มีความชื้นและเน่าเสียง่ายออก ทำให้ตัวปลาแห้งสนิททั่วถึง เก็บได้นานขึ้น

• รสชาติเข้าเนื้อ: การตัดหัวเปิดช่องท้องช่วยให้เกลือซึมซาบเข้าสู่เนื้อปลาได้ทั่วถึง ทำให้รสชาติเค็มกลมกล่อมเท่ากันทั้งตัว

ปลาสลิดหอม vs ปลาสลิดแดดเดียว ต่างกันตรงไหน?

แม้จะมาจากปลาชนิดเดียวกัน แต่กรรมวิธีและรสสัมผัสมีความแตกต่างกันอย่างชัดเจน ดังนี้

• ปลาสลิดแดดเดียว : ตากแดดเพียง 1 แดด (ไม่กี่ชั่วโมง) หนังแห้งแต่เนื้อในยังมีความชื้นและสดอยู่ สีเนื้อปลาจะยังดูขาว เหมาะสำหรับคนที่ชอบเนื้อนุ่มชุ่มฉ่ำ 

• ปลาสลิดหอม : สูตรเด็ดชาวบางบ่อ ต้องตาก 2 แดดขึ้นไป ผิวนอกสีเข้ม มันเงา เนื้อแห้งและมีกลิ่นหอมเฉพาะตัว บางคนอาจรู้สึกว่ากลิ่นแรงคล้ายปลาตุ ราคามักจะสูงกว่า

ไม่ว่าคุณจะชอบ ปลาสลิดแดดเดียว เนื้อนุ่ม หรือ ปลาสลิดหอม รสเข้มข้น ปลาสลิดก็ยังคงเป็นสุดยอดวัตถุดิบคู่ครัวไทยที่เปี่ยมไปด้วยคุณค่าทางสารอาหารและภูมิปัญญาท้องถิ่น หากมีโอกาสเลือกซื้อ อย่าลืมสังเกตลักษณะให้ตรงกับความต้องการ เพื่อให้ได้เมนูที่อร่อยถูกใจที่สุดครับ