ภาพความประทับใจ "พระพันปีหลวง" เหตุผลที่แต่งฉลองพระองค์งดงามไปหาราษฎร

 "คนชอบว่าฉันแต่งตัวมากมายเวลาไปหาราษฎร ทำไมไม่นึกว่าเขาเดินมาทั้งวันกว่าจะมาหาฉัน เดินมาตั้งสิบกิโล ฉันก็ตั้งใจอยากให้เขาดู ให้เขาเห็นฉันสวย..."

สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงได้รับการยกย่องจากสื่อทั่วโลกว่าเป็น "พระราชินีที่มีพระสิริโฉมงดงาม" และหนึ่งในสตรีที่แต่งกายงดงามที่สุดในโลกตลอดกาล 

เบื้องหลังพระสิริโฉมอันงดงามคือ ความมุ่งมั่นตั้งพระราชหฤทัยที่ต้องการให้ชื่อประเทศไทยถูกจารึกแก่สายตาชาวโลก ซึ่งนับว่าเป็นผลสำเร็จเมื่อมีการจารึกพระนามาภิไธยในหอแห่งเกียรติคุณ ณ นครนิวยอร์ก สหรัฐอเมริกา ในฐานะที่ทรงเป็น 1 ใน 12 สุภาพสตรีที่แต่งกายงามที่สุดในโลก 

ฉลองพระองค์ของสมเด็จพระนางเจ้าฯ ไม่ใช่แค่เรื่องความสวยความงามเท่านั้นแต่ยังเป็นศักดิ์ศรีของประเทศ ที่สำคัญโยงไปถึงความเป็นอยู่ของราษฎรและแสดงถึงเอกลักษณ์ของความเป็นประเทศอีกด้วย

ท่านผู้หญิงภรณี มหานนท์ รองราชเลขาฯ ในพระองค์ ผู้ถวายงานใกล้ชิดเล่าให้ฟังว่า ความจริงแล้วพระองค์ไม่ค่อยทรงโปรดทอดพระเนตรนิตยสารแฟชั่นด้วยซ้ำ แต่ทรงโปรดการอ่านเรื่องสิ่งแวดล้อมมากกว่า โดยเฉพาะในนิตยสารไทม์ หรือนิวส์วีก แต่การที่สมเด็จพระนางเจ้าฯ ทรงพิถีพิถันเลือกฉลองพระองค์ก็เพื่อความเหมาะสมกับงานนั้น ๆ ทรงต้องการรักษาหน้าตาประเทศไทยไม่ให้คนต่างชาติมาดูถูกได้ โดยเฉพาะการเสด็จเยือนต่างประเทศ

 หม่อมหลวงปิยาภัสร์ ภิรมย์ภักดี หรือ "คุณหญิงต้น" นางสนองพระโอษฐ์ ผู้รับใช้ใกล้ชิด เคยให้สัมภาษณ์ไว้ว่า "ทรงเป็นพระราชินีที่งามและพีกที่สุดในยุคนั้น"

"สมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชินีนาถในรัชกาลที่ ๙ ทรงพีกที่สุดในสมัยปี ๑๙๖๐ ระยะเวลาที่เสด็จฯ ต่างประเทศ ๑๐ กว่าประเทศ ทรงได้รับการขนานนามว่า เป็นพระราชินีที่งามที่สุดในตอนนั้น ชาวต่างประเทศทุกคนก็ตื่นเต้นที่ได้เห็นพระองค์ แต่สมัยก่อนสื่อต่าง ๆ ยังไม่แรงเท่าสมัยนี้ ถ้าจะให้พูดถึงพระองค์ท่านสมัยนั้น ไม่แพ้เจ้าหญิงไดอาน่าของอังกฤษ ไปไหนผู้คนก็เลื่องลือกล่าวขานถึง เพื่อนรุ่นพ่อที่อายุ ๗๐ กว่าเป็นคนต่างชาติยังพูดถึงจนทุกวันนี้ว่าได้ไปถวายดอกไม้ ไปโบกธงรับ"

"สมเด็จท่านทรงโปรดอะไรที่เป็นไทยอยู่แล้ว ทรงผ้าซิ่นไทย และตามเสด็จฯ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ก็ใช้ผ้าไทย จนกระทั่งเสด็จฯ ต่างประเทศอย่างเป็นทางการ ท่านจึงให้ท่านผู้หญิงมณีรัตน์ บุนนาค คุณหญิงอุไร ลืออำรุง ซึ่งเป็นช่างฉลองพระองค์มาออกแบบชุดไทยพระราชทาน เป็นจุดเริ่มแรกที่พระราชทานแก่วงการแฟชั่น หลังจากนั้น ท่านก็ทรงชุดไทยตลอด...ท่านรับสั่งเสมอว่า คนชอบว่าฉันแต่งตัวมากมายเวลาไปหาราษฎร ทำไมไม่นึกว่าเขาเดินมาทั้งวันกว่าจะมาหาฉัน เดินมาตั้งสิบกิโล ฉันก็ตั้งใจอยากให้เขาดู ให้เขาเห็นฉันสวย..."

คุณหญิงต้นเล่าว่า ถ้าใครไปค้นหนังสือพิมพ์เก่า ๆ หรือคลิปข่าวเก่า ๆ จะเห็นว่าทรงงามมาก ดังนั้นในความคิดส่วนตัวแล้วจึงอยากจะทำงานถวาย เป็นการรวบรวมรูปภาพและแฟชั่นของพระองค์ท่าน ทำเป็นหนังสือให้คนไทยได้เห็น ได้เข้าใจง่าย ๆ เพราะคนที่ไม่ได้เก่งเรื่องนี้อาจจะไปหาดูลำบากว่าอยู่ที่ไหนบ้าง ประเทศที่เสด็จฯ และการที่ สมเด็จพระนางเจ้าฯ ได้ไปอยู่ใน Hall of Fame เป็นผู้หญิงที่แต่งกายสวยที่สุดในโลกได้อย่างไร

"ได้ฟังว่าพระองค์ท่านทรงเป็นที่ฮือฮามาก ทรงให้ ปิแอร์ บัลแมง ดีไซเนอร์ระดับโลกออกแบบฉลองพระองค์ที่จะใส่ในการเสด็จฯอย่างเป็นทางการ เพราะไม่ทรงอยากให้มีอะไรผิดพลาด ไม่ว่าเสื้อผ้าเครื่องแต่งกาย มีขนบธรรมเนียมเยอะมาก เช่น ไปงานเช้าต้องใส่ถุงมือข้างหนึ่ง อีกข้างหนึ่งไม่ใส่เพื่อจะไปจับมือคน ท่านรับสั่งว่าต้องให้ฝรั่งมาช่วยทำ เพราะว่าเราอาจจะไม่รู้ทั้งหมด"

เผ่าทอง ทองเจือ กูรูด้านวัฒนธรรมและผ้าไทย ยกย่องว่า สมเด็จพระนางเจ้าฯทรงเป็นผู้นำในเรื่องเครื่องแต่งกายสตรี ความจริงท่านไม่ได้ฝักใฝ่ด้านแฟชั่น แต่ดำเนินรอยตามพระบรมราชบุพการี คือ พระอัครมเหสีในแต่ละรัชกาลในอดีต โดยทั่วไปแล้วพระอัครมเหสีในแต่ละรัชกาลที่ผ่านมา จะเป็นผู้สร้างพระราชนิยมของพระมหากษัตริย์ในรัชกาลนั้น ๆ เพราะฉะนั้น สมเด็จพระนางเจ้าฯทรงฟื้นผ้าพื้นถิ่นในการเสด็จเยี่ยมราษฎรในปี 2498 ได้ทอดพระเนตรเห็นเครื่องแต่งกายของราษฎรทั่วประเทศ แล้วมาช่วงปี 2503-2510 เป็นช่วงที่ทรงนำเครื่องแต่งกายพื้นถิ่นรูปแบบต่าง ๆ มาเป็นฉลองพระองค์ตรง ๆ

"ท่านเคยรับสั่งว่า การเสด็จเยี่ยมราษฎรของพระองค์ท่าน ไม่รู้กี่หมื่นหมู่บ้าน เป็นการยากที่จะเสด็จฯ ซ้ำที่เดิม ฉะนั้นในแต่ละครั้ง ท่านจะต้องแต่งตัวให้เกียรติเจ้าภาพ และทรงเป็นเจ้านายที่เคร่งครัดเรื่องการแต่งกาย ทุกงานท่านจะแต่งฉลองพระองค์งดงามหมด"