คนที่นับถือคนละศาสนา ตายแล้วไปที่เดียวกันไหม มีสวรรค์-นรก แยกตามศาสนาของเราไหม?
คนต่างศาสนา ตายแล้วไปสวรรค์-นรกที่เดียวกันหรือไม่?
เป็นคำถามที่ซับซ้อนและสะท้อนถึงความหลากหลายทางความเชื่อของมนุษย์ คำถามที่ว่าเมื่อคนที่นับถือศาสนาต่างกันเสียชีวิต พวกเขาจะไปยัง "สวรรค์" หรือ "นรก" แห่งเดียวกัน หรือแยกกันไปตามความเชื่อของตนเอง
คำตอบสำหรับเรื่องนี้ขึ้นอยู่กับมุมมองทางเทววิทยาของแต่ละศาสนา ซึ่งสามารถแบ่งออกเป็นสองแนวทางหลักๆ คือ แนวคิดที่เชื่อว่ากฎเกณฑ์เป็นสากล (Universalism) และแนวคิดที่เชื่อในความเฉพาะทางของความเชื่อ (Exclusivism)
มุมมองแบบ "สากล": กฎแห่งกรรมที่ใช้กับทุกคน
ในศาสนาฝั่งตะวันออก เช่น ศาสนาพุทธ หรือ ศาสนาฮินดู แนวคิดเรื่องชีวิตหลังความตายไม่ได้ขึ้นอยู่กับ "ความเชื่อ" หรือ "การนับถือ" ศาสนาใดศาสนาหนึ่งเป็นหลัก แต่ขึ้นอยู่กับ "กรรม" (Karma) หรือการกระทำของบุคคลนั้นๆ
ตามหลักศาสนาพุทธ กฎแห่งกรรมถือเป็นกฎธรรมชาติที่เป็นสากล ไม่ว่าบุคคลนั้นจะเรียกตัวเองว่าชาวพุทธ คริสต์ อิสลาม หรือไม่นับถือศาสนาใดเลย หากพวกเขาสร้างกุศลกรรม (ทำความดี) ผลของกรรมดีก็จะนำพาไปสู่สุคติภูมิ (เช่น สวรรค์ หรือการเกิดในภพภูมิที่ดี) ในทางกลับกัน หากสร้างอกุศลกรรม (ทำความชั่ว) ผลของกรรมชั่วก็จะนำไปสู่ทุคติภูมิ (เช่น นรก เปรต อสุรกาย)
ในมุมมองนี้ "สวรรค์" และ "นรก" จึงเปรียบเสมือนสภาวะหรือภพภูมิที่เป็นผลมาจากการกระทำซึ่งเป็นสากล ทุกคนอยู่ภายใต้กฎเดียวกันนี้
มุมมองแบบ "เฉพาะทาง": ความศรัทธาคือเงื่อนไข
ในขณะที่ศาสนาเทวนิยม (เชื่อในพระเจ้าองค์เดียว) เช่น ศาสนาคริสต์ และ ศาสนาอิสลาม มักมีแนวคิดที่ชัดเจนว่าการไปสู่สวรรค์ (Heaven หรือ ญันนะฮฺ) นั้น ผูกพันโดยตรงกับความศรัทธาต่อพระเจ้าองค์เดียวและหลักคำสอนของศาสนานั้นๆ
ในมุมมองดั้งเดิมของศาสนาคริสต์หลายนิกาย ความรอดพ้น (Salvation) และการได้ไปอยู่ในสวรรค์กับพระเจ้า มีเงื่อนไขคือความเชื่อและศรัทธาในพระเยซูคริสต์ ผู้ที่ปฏิเสธหรือไม่เชื่อจึงไม่สามารถเข้าสู่อาณาจักรสวรรค์ได้
เช่นเดียวกับในศาสนาอิสลาม สวรรค์ (ญันนะฮฺ) ถูกสัญญาไว้สำหรับผู้ศรัทธา (มุสลิม) ที่ปฏิบัติตามหลักการของศาสนาอย่างครบถ้วน ส่วนนรก (ญะฮันนัม) คือสถานที่สำหรับผู้ปฏิเสธศรัทธา
ในมุมมองนี้ สวรรค์และนรกเป็นสถานที่ที่มีเงื่อนไขการเข้าถึงที่ "เฉพาะทาง" ซึ่งก็คือความศรัทธาที่ถูกต้องตามหลักศาสนานั้นๆ
"สวรรค์" ของแต่ละศาสนา คือที่เดียวกันหรือไม่?
แม้จะใช้คำว่า "สวรรค์" เหมือนกัน แต่ในรายละเอียดเชิงแนวคิดก็มีความแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง
- สวรรค์ (เทวโลก) ในศาสนาพุทธ: เป็นภพภูมิที่ยังไม่เที่ยงแท้ เป็นเพียงสถานที่เสวยบุญชั่วคราว เมื่อหมดบุญแล้วก็ยังต้องกลับมาเวียนว่ายตายเกิดในสังสารวัฏอีก
- สวรรค์ (Heaven/Jannah) ในศาสนาคริสต์และอิสลาม: เป็นสถานที่พำนักอันเป็นนิรันดร์ (Eternal) เป็นจุดสิ้นสุดของการเดินทาง และเป็นการอยู่ร่วมกับพระเจ้าอย่างถาวร
ดังนั้น โดยแนวคิดแล้ว สวรรค์ของศาสนาพุทธ กับสวรรค์ของศาสนาคริสต์และอิสลาม จึงไม่ใช่สถานที่หรือสภาวะเดียวกันตั้งแต่แรก
สรุป
คำถามที่ว่าผู้คนที่นับถือศาสนาต่างกัน จะไปสวรรค์หรือนรกที่เดียวกันหรือไม่ จึงไม่มีคำตอบเดียวที่ทุกศาสนาเห็นพ้องต้องกัน
หากมองในมุมของศาสนาที่เน้นกรรมสากล (เช่น พุทธ) คำตอบคือ "ใช่" ทุกคนอยู่ใต้กฎเดียวกัน การกระทำตัดสินภพภูมิ ไม่ใช่ป้ายชื่อศาสนา แต่หากมองในมุมของศาสนาที่เน้นศรัทธาเฉพาะ (เช่น คริสต์, อิสลาม) คำตอบคือ "ไม่" สวรรค์ที่แท้จริงมีเพียงหนึ่งเดียว และมีไว้สำหรับผู้มีความเชื่อที่ถูกต้องตามหลักศาสนานั้นๆ เท่านั้น
(2).jpg)