เรื่องนี้ต้องรู้! ทำผิดระดับไหน "มีประวัติอาชญากรรมติดตัว" ผิดแบบไหนที่ไม่บันทึกประวัติ
"ประวัติอาชญากรรม" ติดตัว เกิดจากคดีแบบไหน? และความผิดอะไรที่ "ไม่ติดประวัติ"
คำว่า "ประวัติอาชญากรรม" หรือ "ประวัติติดตัว" เป็นสิ่งที่หลายคนกังวลว่าจะส่งผลกระทบต่อการสมัครงานหรือการทำธุรกรรมต่างๆ แต่ในความเป็นจริง ไม่ใช่ทุกคดีความที่จะถูกบันทึกเป็น "ประวัติอาชญากรรม" เสมอไป
ความสับสนส่วนใหญ่มักเกิดจากการไม่เข้าใจความแตกต่างระหว่าง "คดีแพ่ง" และ "คดีอาญา" รวมถึงไม่ทราบว่าจุดเริ่มต้นของการบันทึกประวัติเกิดขึ้นเมื่อใด Sanook Assistant จะมาไขข้อข้องใจนี้ให้ชัดเจน โดยอ้างอิงตามหลักเกณฑ์ของกองทะเบียนประวัติอาชญากรครับ
เริ่มต้นที่ความต่าง: "คดีแพ่ง" vs "คดีอาญา"
นี่คือจุดที่ต้องแยกให้ชัดเจนที่สุด เพราะส่งผลต่อการบันทึกประวัติโดยตรง
- คดีแพ่ง: เป็นเรื่องการโต้แย้งสิทธิหรือหนี้สินระหว่างเอกชน เช่น การกู้ยืมเงิน, ผิดสัญญา, ละเมิด, หนี้บัตรเครดิต, คดีมรดก คดีเหล่านี้ "ไม่มีการติดคุก" และ "ไม่ถูกบันทึกในประวัติอาชญากรรม" โทษสูงสุดของคดีแพ่งคือการถูกยึดทรัพย์สินมาชดใช้หนี้ หรือถูกตัดสินให้เป็นบุคคลล้มละลาย
- คดีอาญา: เป็นคดีที่เกี่ยวข้องกับการกระทำที่กฎหมายบัญญัติว่าเป็นความผิดและมีโทษทางอาญา (เช่น ประหารชีวิต, จำคุก, กักขัง, ปรับ, ริบทรัพย์สิน) เช่น ลักทรัพย์, ทำร้ายร่างกาย, ฉ้อโกง, ยาเสพติด คดีเหล่านี้คือจุดเริ่มต้นที่จะนำไปสู่การมีประวัติ
"ประวัติอาชญากรรม" เริ่มบันทึกเมื่อไหร่?
การบันทึกประวัติจะเริ่มต้นขึ้นเมื่อบุคคลใดบุคคลหนึ่งตกเป็น "ผู้ต้องหา" ในคดีอาญา โดยเจ้าหน้าที่ตำรวจจะทำการ "พิมพ์ลายนิ้วมือ" และส่งข้อมูลไปยัง "กองทะเบียนประวัติอาชญากร" สถานะแรกนี้จะถูกเก็บไว้ใน "ทะเบียนประวัติผู้ต้องหา"
แต่การมีชื่อใน "ทะเบียนประวัติผู้ต้องหา" ยังไม่ถือว่าเป็น "อาชญากร" จนกว่าคดีจะถึงที่สุด
ความผิดแบบไหน ที่จะ "ไม่มี" ประวัติติดตัว?
แม้จะเริ่มต้นด้วยการเป็นผู้ต้องหาในคดีอาญา แต่ประวัติของคุณจะถูกคัดแยกออก (หรือที่เรียกว่าล้างประวัติ) และไม่ถือว่ามีประวัติอาชญากรรมติดตัว ในกรณีดังต่อไปนี้:
- คดีแพ่งทุกกรณี: ตามที่กล่าวไปข้างต้น คดีหนี้สินหรือผิดสัญญา ไม่นับเป็นประวัติอาชญากรรม
- คดีที่อัยการ "สั่งเด็ดขาดไม่ฟ้อง": เมื่อพนักงานอัยการพิจารณาแล้วเห็นว่าหลักฐานไม่เพียงพอ หรือการกระทำไม่เป็นความผิด และมีคำสั่งเด็ดขาดไม่ฟ้องคดี
- คดีที่ศาล "ยกฟ้อง": เมื่อคดีขึ้นสู่ศาลและศาลมีคำพิพากษาถึงที่สุดให้ "ยกฟ้อง" (ไม่ว่าในชั้นศาลใดก็ตาม) ถือว่าบุคคลนั้นเป็นผู้บริสุทธิ์
- การถอนคำร้องทุกข์ หรือยอมความ: ในคดีความผิดต่อส่วนตัว (เช่น คดีหมิ่นประมาท, ยักยอก) หากผู้เสียหายถอนฟ้องหรือยอมความกันโดยถูกต้องตามกฎหมาย
- กฎหมายยกเลิกความผิด: กรณีที่มีกฎหมายออกมาภายหลังว่าการกระทำนั้น "ไม่เป็นความผิดอีกต่อไป"
คดี "ลหุโทษ" หรือ "โทษเบา" ติดประวัติหรือไม่?
นี่คือคำถามที่พบบ่อยที่สุด สำหรับคดีที่ศาลตัดสินว่า "ผิดจริง" แต่เป็นความผิดเล็กน้อย หรือที่เรียกว่า "คดีลหุโทษ" ตามระเบียบใหม่ของสำนักงานตำรวจแห่งชาติ ได้มีการแยกแยะชัดเจน
หากศาลมีคำพิพากษาถึงที่สุดให้ลงโทษ แต่โทษนั้นเป็นเพียง:
- โทษปรับสถานเดียว
- จำคุกไม่เกิน 1 เดือน
- รอการลงโทษ (รอลงอาญา)
ประวัติของบุคคลนั้นจะ "ไม่ถูกจัดเก็บในทะเบียนประวัติอาชญากร" แต่จะถูกแยกไปเก็บไว้ใน "ทะเบียนประวัติผู้กระทำความผิดที่มิใช่อาชญากร" ซึ่งเป็นฐานข้อมูลภายในของตำรวจเพื่อประโยชน์ในการป้องกันการกระทำผิดซ้ำ และจะไม่ถูกเปิดเผยหรือส่งผลกระทบต่อการสมัครงานเหมือนกับประวัติอาชญากร
สรุป: "ประวัติอาชญากร" ตัวจริง หมายถึงอะไร?
โดยสรุป "ประวัติอาชญากร" ที่ส่งผลกระทบจริงๆ จะหมายถึงประวัติของบุคคลที่ศาลมีคำพิพากษาถึงที่สุดว่าเป็นผู้กระทำความผิดในคดีอาญา และถูก "พิพากษาลงโทษจำคุกเกินกว่า 1 เดือนขึ้นไป โดยไม่รอการลงโทษ" เท่านั้น
