รู้จัก "สารก่อมะเร็ง" กลุ่มที่อันตรายที่สุด พบในชีวิตประจำวัน ใกล้ตัวจนเลี่ยงยาก

04/10/2025 (15:34 น.)

รู้จักสารก่อมะเร็งกลุ่มที่ 1 อันตรายที่สุด พบในชีวิตประจำวัน หลายอย่างใกล้ตัวจนหลีกเลี่ยงยาก

สารก่อมะเร็ง (Carcinogens) คือสารหรือปัจจัยที่สามารถเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งในมนุษย์ได้ แต่ไม่ใช่ว่าทุกคนที่สัมผัสสารเหล่านี้จะเกิดมะเร็งทันที ความเสี่ยงขึ้นอยู่กับปริมาณ ระยะเวลา และลักษณะการสัมผัส

IARC (International Agency for Research on Cancer) หน่วยงานด้านวิจัยมะเร็งขององค์การอนามัยโลก ได้แบ่งสารก่อมะเร็งในมนุษย์ออกเป็น 4 กลุ่มหลัก ดังนี้

กลุ่ม 1: Carcinogenic to humans (ชัดเจนแล้วว่าก่อมะเร็งในมนุษย์)

สารในกลุ่มนี้มีหลักฐานชัดเจนว่าสามารถก่อมะเร็งในคนได้ การหลีกเลี่ยงหรือจำกัดการสัมผัสสารเหล่านี้เป็นวิธีป้องกันมะเร็งที่สำคัญ

• อะฟลาทอกซิน (Aflatoxins) – สารพิษจากเชื้อราในกลุ่ม Aspergillus ที่พบมากในพืชผลทางการเกษตร เช่น ข้าวโพด ถั่วลิสง ถั่วเปลือกแข็ง และเมล็ดธัญพืช เพิ่มความเสี่ยงมะเร็งตับและท่อน้ำดี

• เนื้อแปรรูป – เช่น ไส้กรอก แฮม เพิ่มความเสี่ยงมะเร็งลำไส้

• แอลกอฮอล์ – เพิ่มความเสี่ยงมะเร็งตับ ปาก คอ และเต้านม

• ปลาเค็ม – การทำปลาเค็มแบบดั้งเดิม หรือ ปลาเค็มสไตล์จีน มีไนโตรซามีน เพิ่มความเสี่ยงของ มะเร็งโพรงหลังจมูก และอาจเกี่ยวข้องกับมะเร็งระบบทางเดินอาหารบางชนิด

• บุหรี่และควันบุหรี่ – มีความเสี่ยงต่อมะเร็งปอด ปาก และลำคอ 

• ฝุ่น PM2.5 – ฝุ่นละอองขนาดไม่เกิน 2.5 ไมครอน เพิ่มความเสี่ยงโรคปอดเรื้อรัง หรือมะเร็งปอด

• เบนโซ[a]ไพรีน (Benzo[a]pyrene) – สารที่เกิดขึ้นจากการเผาไหม้ไม่สมบูรณ์ของสารอินทรีย์ พบได้ใน ควันธูป , การเผาน้ำมัน, ควันรถยนต์ และอาหารปิ้งย่างด้วยถ่าน เพิ่มความเสี่ยงมะเร็งปอด มะเร็งผิวหนัง มะเร็งกระเพาะอาหาร

• แอสเบสตอส (Asbestos) หรือ แร่ใยหิน – เพิ่มความเสี่ยงมะเร็งปอดและมะเร็งเยื่อหุ้มปอด

• แสงแดดและรังสียูวี (UV) – เสี่ยงมะเร็งผิวหนัง 

• HPV – เชื้อไวรัสที่ก่อมะเร็งปากมดลูก

• ไวรัสตับอักเสบ B และ C – เพิ่มความเสี่ยงมะเร็งตับ

  

กลุ่ม 2A: Probably carcinogenic to humans (น่าจะก่อมะเร็งในมนุษย์)

สารในกลุ่มนี้มีหลักฐานว่าน่าจะก่อมะเร็ง แต่ยังไม่ชัดเจนเท่ากลุ่ม 1

• Acrylamide – เกิดจากอาหารที่ปรุงด้วยความร้อนสูง เช่น มันฝรั่งทอด ขนมปังปิ้ง

• เนื้อแดง (Red meat)

• Glyphosate –  สารกำจัดวัชพืชที่ใช้แพร่หลาย

• เครื่องดื่มร้อนเกิน 65°C – เช่น ชา กาแฟ ที่ร้อนจัด

• Anabolic steroids –  สเตอรอยด์เพิ่มกล้ามเนื้อ

• สารตะกั่ว (Lead compounds) บางชนิด

• Dieldrin – ยาฆ่าแมลง

• Shift work (การทำงานกะกลางคืน) ที่รบกวนวงจรนาฬิกาชีวภาพ

กลุ่ม 2B: Possibly carcinogenic to humans (อาจก่อมะเร็งในมนุษย์)

สารในกลุ่มนี้มีหลักฐานจำกัดและยังไม่ชัดเจน

• Pickled vegetables แบบดั้งเดิม (ผักดองบางชนิดในเอเชีย)

• Gasoline engine exhaust (ควันจากเครื่องยนต์เบนซิน)

• Radiofrequency electromagnetic fields (รังสีคลื่นวิทยุจากมือถือ/อุปกรณ์สื่อสาร)

• Aloe vera (whole leaf extract) สารสกัดจากว่านหางจระเข้ทั้งใบ

• สารเคมีในอุตสาหกรรมบางประเภท เช่น Carbon black, Printing ink

• น้ำมันดิน (Coal tar) และสีบางชนิด

กลุ่ม 3: Not classifiable (ไม่สามารถจัดกลุ่มได้แน่ชัด)

สารในกลุ่มนี้ยังมีหลักฐานไม่เพียงพอที่จะสรุปว่าก่อมะเร็งหรือไม่

• คอเลสเตอรอล

• Titanium dioxide (บางรูปแบบ)

• Fluorescent lighting (แสงจากหลอดฟลูออเรสเซนต์)

• สารบางชนิดที่อยู่ระหว่างการวิจัย

• อาหารหรือสมุนไพรบางชนิดที่ยังไม่มีข้อมูลชัดเจน

สรุป

การรู้จักสารก่อมะเร็งและการแบ่งกลุ่มตาม IARC จะช่วยให้เราเข้าใจความเสี่ยงและสามารถปรับพฤติกรรมเพื่อลดโอกาสเกิดมะเร็งได้ การหลีกเลี่ยงหรือจำกัดสารในกลุ่ม 1 เป็นสิ่งสำคัญที่สุด เพราะเป็นกลุ่มที่อันตรายที่สุดและมีหลักฐานชัดเจนแล้วว่าก่อมะเร็งได้