คนรวย vs คนจน วิทยาศาสตร์ชี้ให้เห็น "ความแตกต่างบนใบหน้า" แค่มองก็ตัดสินได้ แม้ไม่ยิ้ม!
งานวิจัยพบ "คนรวย-คนจน" ดูออกได้จากใบหน้า แม้ไม่ยิ้ม เพราะเหตุผลทาง "ความเครียด"
ทำนายฐานะไม่รู้ตัว! งานวิจัยชี้ เราตัดสิน "ความรวย" ของคนอื่นได้ทันทีที่มองใบหน้า
ความรุ่งเรืองทางฐานะทางการเงินและความยากจนข้นแค้นสามารถปรากฏผ่านลักษณะของใบหน้าได้เช่นกัน งานวิจัยที่เผยแพร่เมื่อปี 2017 ในวารสาร Journal of Personality and Social Psychology พบว่าผู้คนสามารถทำนายได้ว่าใครมีรายได้สูงหรือต่ำ โดยพิจารณาจากภาพถ่ายใบหน้าที่เป็นกลาง ซึ่งแม่นยำกว่าการคาดเดาจากโอกาส
นักวิจัยเชื่อว่าเหตุผลหลักมาจากผู้ที่มีฐานะทางการเงินมั่นคงมักจะรู้สึกเครียดน้อยกว่า ความรู้สึกผ่อนคลายสบายใจนี้จึงสะท้อนออกมาอย่างเงียบๆ บนใบหน้าของพวกเขา ธอรา บียอร์นส์ดอตเทียร์ หนึ่งในผู้ร่วมเขียนงานวิจัยจากมหาวิทยาลัยโตรอนโต กล่าวว่า ความสัมพันธ์ระหว่างความสุขและชนชั้นทางสังคมนั้นถูกแสดงให้เห็นในการศึกษาหลายชิ้นก่อนหน้านี้ และความแตกต่างเหล่านั้นได้ถูก "เขียนไว้อย่างชัดเจน" บนใบหน้า
การทดลองและผลลัพธ์ที่น่าประหลาดใจ
บียอร์นส์ดอตตีร์ และศาสตราจารย์ด้านจิตวิทยา นิโคลัส โอ. รูล ได้ทำการทดลองกับนักศึกษา 81 คน โดยให้พวกเขาดูภาพถ่ายขาวดำของผู้คน 160 คน อายุระหว่าง 18 ถึง 35 ปี ที่ไม่มีรอยสักหรือต่างหู บุคคลในภาพถูกแบ่งเป็นสองกลุ่มชัดเจน คือ กลุ่มชนชั้นสูงที่มีรายได้มากกว่า 150,000 ดอลลาร์ต่อปี และกลุ่มชนชั้นแรงงานที่มีรายได้น้อยกว่า 35,000 ดอลลาร์ต่อปี
เมื่อให้นักศึกษาทายว่าแต่ละคนอยู่ในชนชั้นใด ผลปรากฏว่านักศึกษาสามารถทายถูกถึง 68% ซึ่งถือว่าสูงกว่าการคาดเดาจากโอกาสอย่างมาก ศาสตราจารย์รูลยอมรับว่าเขาประหลาดใจกับผลลัพธ์นี้ เพราะความแตกต่างบนใบหน้าดูละเอียดอ่อนมาก แต่สิ่งที่น่าทึ่งคือผู้เข้าร่วมไม่สามารถอธิบายได้ว่าพวกเขาใช้รายละเอียดใดในการตัดสินใจ
ดวงตาและปากคือจุดที่บ่งบอกความแตกต่าง
เมื่อนักวิจัยทำการซูมเข้าไปที่ลักษณะใบหน้าแต่ละบุคคล พวกเขาพบว่าผู้คนยังคงเดาได้ค่อนข้างแม่นยำแม้จะมองแค่ดวงตาหรือปากเพียงอย่างเดียว แม้ว่าจะไม่แม่นยำเท่าการมองทั้งใบหน้าก็ตาม ศาสตราจารย์รูลอธิบายว่าปากเป็นบริเวณที่เห็นได้ชัดที่สุดสำหรับแสดงอารมณ์เชิงบวก ขณะที่ดวงตายังคงมีร่องรอยของรอยยิ้ม เช่น รอยตีนกา
บียอร์นส์ดอตตีร์ชี้ว่า อารมณ์ที่เกิดขึ้นซ้ำๆ เป็นเวลานานสามารถ "กัดกร่อน" ใบหน้าได้ การเกร็งกล้ามเนื้อเป็นประจำจะเปลี่ยนแปลงโครงสร้างของใบหน้า สร้างสัญญาณที่คนอื่นมองเห็นได้โดยไม่ทันรู้ตัว ศาสตราจารย์รูลเสริมว่า เมื่อเวลาผ่านไป ใบหน้าจะสะท้อนและเผยให้เห็นประสบการณ์ของเราอย่างถาวร แม้เราจะคิดว่าไม่ได้แสดงความรู้สึกใดๆ ออกมาก็ตาม
การยิ้มอาจบดบังสัญญาณได้
สิ่งที่น่าสนใจคือ เมื่อบุคคลในภาพยิ้มโดยตั้งใจ ความสามารถของนักศึกษาในการแยกแยะระหว่างคนรวยและคนจนกลับลดลง ซึ่งแสดงให้เห็นว่า การยิ้มอาจบดบังสัญญาณ ในการระบุความแตกต่างทางชนชั้นได้ นอกจากนี้ ไม่ว่าผู้เข้าร่วมจะดูภาพเป็นเวลาหลายวินาทีหรือเพียงครึ่งวินาที ความแม่นยำก็ยังคงเท่าเดิม ซึ่งบ่งชี้ว่ากระบวนการประเมินนี้เกิดขึ้นโดยไม่รู้ตัวเป็นส่วนใหญ่
อคติทางเศรษฐกิจที่มีผลต่อการตัดสินความสามารถ
ในการทดลองส่วนสุดท้าย นักศึกษาถูกขอให้เลือกคนที่น่าจะทำงานเป็นนักบัญชีมากที่สุด ซึ่งเป็นงานที่ไม่ขึ้นอยู่กับชนชั้นทางสังคม แต่นักศึกษา ยังคงเลือกคนจากกลุ่มคนร่ำรวยเป็นส่วนใหญ่ ผลลัพธ์นี้ชี้ให้เห็นว่าอคติทางเศรษฐกิจสามารถมีอิทธิพลต่อวิธีที่ผู้คนตัดสินความสามารถของผู้อื่นโดยที่พวกเขาเองก็ไม่ทันรู้ตัว
- "หูคนรวย" คืออะไร? ประเด็นฮือฮาใหม่โซเชียลฯ ต่างชาติ เช็กหูตัวเองกันรัวๆ
- ใครคือ “คนรวยที่สุด” ในประวัติศาสตร์มนุษยชาติ? ไม่ใช่บิลเกตส์ หรือแม้แต่กษัตริย์ซีซ่า!
