เช็กข่าวชัวร์ : ดราม่า "Golden Boy" เป็นของกัมพูชา แต่ถูกนำมาเป็นของไทย จริงหรือไม่?
จากกรณีที่มีกระแสวิพากษ์วิจารณ์ในโลกออนไลน์และข้อถกเถียงทางประวัติศาสตร์ เกี่ยวกับประติมากรรมสำริดรูปพระศิวะ หรือ "โกลเด้นบอย" (Golden Boy) ที่ประเทศไทยได้รับคืนจากพิพิธภัณฑ์ศิลปะเมโทรโพลิทัน (The MET) สหรัฐอเมริกา เมื่อเดือนพฤษภาคม 2567
โดยมีการกล่าวอ้างและส่งต่อข้อมูลว่า รูปปั้นดังกล่าวเป็นสมบัติของประเทศกัมพูชา แต่ถูกประเทศไทยนำมาแอบอ้างสิทธิ์เป็นของตนเอง สร้างความสับสนให้กับประชาชนจำนวนมาก กองบรรณาธิการ Sanook News ได้ทำการตรวจสอบข้อมูลจากหลักฐานทางประวัติศาสตร์และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องแล้ว
คำถาม
จริงหรือไม่ ที่ประติมากรรม "Golden Boy" เป็นของประเทศกัมพูชาโดยกำเนิด แต่ถูกนำมาเป็นของประเทศไทย และไทยไม่มีสิทธิ์ในโบราณวัตถุชิ้นนี้?
การตรวจสอบ
จากการตรวจสอบข้อมูลทางวิชาการและเอกสารการส่งคืนโบราณวัตถุ พบว่าประเด็นความสับสนมักเกิดจากการตีความคำว่า "รูปแบบศิลปะ" ปะปนกับ "กรรมสิทธิ์เหนือดินแดนที่ค้นพบ" โดยข้อเท็จจริงทางประวัติศาสตร์ศิลปะระบุว่า โกลเด้นบอย เป็นศิลปะแบบขอมโบราณ (ศิลปะลพบุรี) รูปแบบบาปวนผสมนครวัด อายุราวพุทธศตวรรษที่ 16 ซึ่งสะท้อนถึงอารยธรรมขอมที่เคยรุ่งเรืองและแผ่ขยายครอบคลุมพื้นที่กว้างขวางในอดีต รวมถึงพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือของไทย ดังนั้น การพบศิลปะรูปแบบขอมในประเทศไทยจึงเป็นเรื่องปกติทางประวัติศาสตร์ และไม่ได้หมายความว่าโบราณวัตถุนั้นจะต้องถูกนำมาจากประเทศกัมพูชาในยุคปัจจุบัน
ในด้านหลักฐานถิ่นกำเนิด (Provenance) ซึ่งเป็นกุญแจสำคัญในการยืนยันกรรมสิทธิ์ มีพยานบุคคลและหลักฐานยืนยันชัดเจนว่า ประติมากรรมชิ้นนี้ถูกขุดพบโดยชาวบ้านในปีพ.ศ. 2518 ณ บ้านยาง อำเภอละหานทราย จังหวัดบุรีรัมย์ ซึ่งเป็นพื้นที่ตั้งถิ่นฐานสำคัญของราชวงศ์มหิธรปุระในอดีต ไม่ใช่การลักลอบนำมาจากปราสาทหินในเขตประเทศกัมพูชา ก่อนที่จะถูกกลุ่มค้าของเก่าลักลอบนำออกนอกราชอาณาจักรไทยและขายทอดตลาดไปยังสหรัฐอเมริกา
นอกจากนี้ การส่งคืน "โกลเด้นบอย" ยังผ่านกระบวนการสืบสวนอย่างละเอียดร่วมกันระหว่าง สำนักงานสืบสวนความมั่นคงแห่งมาตุภูมิสหรัฐฯ (HSI) และพิพิธภัณฑ์ The MET ผลการสอบสวนสรุปชัดเจนว่า โบราณวัตถุชิ้นนี้ถูกลักลอบนำออกจาก "ราชอาณาจักรไทย" โดยผิดกฎหมาย จึงเข้าข่ายต้องส่งคืนให้แก่ประเทศไทยตามอนุสัญญาและกฎหมายสากล การที่สหรัฐฯ ส่งมอบคืนให้ไทย ถือเป็นการยืนยันความถูกต้องของแหล่งที่มาว่าอยู่ในดินแดนไทย
ข้อเท็จจริง
เป็นความเข้าใจคลาดเคลื่อน แม้โกลเด้นบอยจะมีรูปแบบ "ศิลปะเขมรโบราณ" แต่หลักฐานการขุดพบยืนยันว่าพบที่จังหวัดบุรีรัมย์ ประเทศไทย และได้รับการรับรองจากการสืบสวนของทางการสหรัฐฯ ว่าเป็นสมบัติที่ถูกลักลอบออกจากประเทศไทย ดังนั้น กรรมสิทธิ์จึงเป็นของประเทศไทยอย่างถูกต้องตามกฎหมาย
