WPR จัด 10 อันดับ "ระดับคุณภาพการศึกษา" ชาติในอาเซียน เดาออกไหม ชาติไหนรั้งท้าย
กัมพูชายังรั้งท้ายอาเซียนด้านการศึกษาในปี 2025 พนมเปญเผชิญความเหลื่อมล้ำอย่างหนัก
รายงานจาก World Population Review ประจำปี 2025 จัดอันดับระบบการศึกษาของกัมพูชาอยู่อันดับที่ 120 ของโลก ซึ่งเป็นอันดับสุดท้ายในกลุ่มประเทศอาเซียน 10 ประเทศ ขณะที่เมืองหลวงอย่าง พนมเปญ รวมถึงเมืองสำคัญอื่นๆ ยังคงเผชิญกับอุปสรรคสำคัญที่ขัดขวางคุณภาพและโอกาสทางการศึกษา แม้จะเป็นประเทศที่พัฒนาอย่างรวดเร็วในภูมิภาค
ปัญหาหลักในระบบการศึกษาของกัมพูชา
- ขาดแคลนครูที่มีทักษะและการพัฒนาอาชีพ: ครูจำนวนมากยังเข้าไม่ถึงการฝึกอบรมและพัฒนาวิชาชีพที่มีคุณภาพ ส่งผลต่อคุณภาพการสอน
- สิ่งอำนวยความสะดวกไม่เพียงพอ: โรงเรียนจำนวนมากขาดแคลนโครงสร้างพื้นฐาน หนังสือเรียนที่ล้าสมัย และเทคโนโลยีที่ทันสมัย
- อัตราการเรียนจบระดับสูงต่ำ: แม้จะมีอัตราการเข้าเรียนระดับประถมสูงถึง 99.6% ในปี 2024 แต่มีเพียง 44% ของเยาวชนที่จบมัธยมปลาย และไม่ถึง 20% ที่เรียนต่อในระดับอุดมศึกษา
- ช่องว่างความเหลื่อมล้ำ: ความแตกต่างระหว่างเมืองกับชนบท และระหว่างกลุ่มเศรษฐกิจ ยังคงเป็นอุปสรรคต่อการพัฒนาการศึกษาอย่างทั่วถึง
แม้กระทรวงศึกษาธิการของกัมพูชาจะโต้แย้งการจัดอันดับเหล่านี้ โดยยกตัวอย่างความก้าวหน้าในการเข้าเรียนและการลงทุนด้าน STEM ผ่านโครงการ “New Generation Schools” แต่ก็ยอมรับว่าคุณภาพการศึกษาและความเท่าเทียมยังเป็นความท้าทายสำคัญ
เปรียบเทียบอันดับการศึกษาของอาเซียน (2025)
| อันดับในอาเซียน | ประเทศ | อันดับโลก (จาก ~203 ประเทศ) | หมายเหตุสำคัญ |
|---|---|---|---|
| 1 | สิงคโปร์ | 11 | การรู้หนังสือสูง มหาวิทยาลัยติดอันดับโลก เน้น STEM |
| 2 | บรูไน | 47 | ระบบการศึกษาดีเยี่ยม โครงสร้างพื้นฐานมั่นคง |
| 3 | เวียดนาม | 53 | พัฒนารวดเร็ว อัตราเข้าเรียนระดับต้นสูง |
| 4 | อินโดนีเซีย | 67 | เข้าถึงการศึกษาในวงกว้าง แต่คุณภาพต่างกันตามภูมิภาค |
| 5 | ฟิลิปปินส์ | 71 | การรู้หนังสือสูง แต่ชนบทยังเข้าถึงได้ยาก |
| 6 | มาเลเซีย | 89 | มีงบประมาณสูง ระบบกำลังอยู่ในช่วงปฏิรูป |
| 7 | ลาว | 102 | มีความก้าวหน้าด้านการรู้หนังสือ แต่ยังตามหลังเพื่อนบ้าน |
| 8 | ไทย | 107* | มีข้อโต้แย้งจากสภาการศึกษา แต่การประเมินภายนอกยังจัดให้อยู่ลำดับล่าง |
| 9 | เมียนมา | 109 | ความขัดแย้งและข้อจำกัดด้านทรัพยากรส่งผลกระทบต่อการศึกษา |
| 10 | กัมพูชา | 120 | รั้งท้ายในอาเซียน: อัตราจบมัธยมต่ำ ครูและสิ่งอำนวยความสะดวกยังขาด |
*หมายเหตุ: สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษาแห่งชาติของไทยได้โต้แย้งอันดับนี้ โดยชี้ว่าไทยมีอัตราการรู้หนังสือเกือบ 99% และผลสัมฤทธิ์ดีกว่าที่รายงานระบุ
ภาพรวมการศึกษาในพนมเปญ
- โรงเรียนในเมืองหลวงได้รับการสนับสนุนจากรัฐบาลและองค์กร NGO ต่างประเทศ โดยเฉพาะในด้านเทคโนโลยีและวิชาด้าน STEM
- แต่ความเหลื่อมล้ำด้านคุณภาพครู โครงสร้างพื้นฐาน และทรัพยากรยังมีให้เห็นในหลายเขตของกรุงพนมเปญ
- แรงกดดันทางเศรษฐกิจและความไม่พร้อมของสิ่งแวดล้อมในการเรียน ทำให้เด็กจำนวนมากลาออกก่อนจบมัธยม
อะไรที่ทำให้เกิดช่องว่างด้านการศึกษาในอาเซียน?
- ความไม่เท่าเทียมด้านงบประมาณ: ประเทศที่มีเศรษฐกิจมั่นคงและลงทุนด้านการศึกษาสูง มักมีผลการศึกษาดีกว่า
- ช่องว่างเมือง-ชนบท: การเข้าถึงคุณภาพการศึกษายังเป็นปัญหาในหลายพื้นที่ห่างไกล
- เสถียรภาพทางการเมืองและสังคม: ประเทศที่มีความขัดแย้งหรือการบริหารไม่มั่นคงจะมีระบบการศึกษาที่ล่าช้า
- นโยบายและการปฏิรูป: การมีหรือไม่มีความมุ่งมั่นในการปฏิรูปส่งผลต่อพัฒนาการในระยะยาว
ทางออกของกัมพูชาและอาเซียน
เพื่อปิดช่องว่างนี้ ประเทศในอาเซียน รวมถึงกัมพูชาควรให้ความสำคัญกับ:
- การจัดสรรงบประมาณอย่างเท่าเทียม โดยเฉพาะเพื่อสนับสนุนนักเรียนในพื้นที่ชนบทและด้อยโอกาส
- การฝึกอบรมครูและพัฒนาทักษะอย่างต่อเนื่อง
- ปรับปรุงโครงสร้างพื้นฐานของโรงเรียนและนำเทคโนโลยีมาใช้ในการเรียนการสอน
- นโยบายลดอัตราการลาออกกลางคันและเพิ่มการจบการศึกษาระดับมัธยมและอุดมศึกษา
- สร้างความร่วมมือระดับภูมิภาคเพื่อแลกเปลี่ยนแนวปฏิบัติที่ดีและนวัตกรรมด้านการศึกษา
บทวิเคราะห์นี้ชี้ให้เห็นว่า พนมเปญและกัมพูชายังเผชิญปัญหาหนักในแง่คุณภาพการศึกษา เมื่อเปรียบเทียบกับประเทศเพื่อนบ้านในอาเซียน พร้อมทั้งเปิดโอกาสให้ภูมิภาคนี้ร่วมมือกันเพื่อพัฒนาการศึกษาอย่างยั่งยืน
