สาววัย 29 ไขมันในเลือดสูง ทั้งที่ควบคุมอาหารเคร่งครัด หมอแจ้งสาเหตุแล้วท้อ

สาวประหลาดใจ ไขมันในเลือดพุ่งสูง ทั้งที่น้ำหนักปกติ-ควบคุมอาหาร หมอแจ้งสาเหตุแล้วท้อ ไม่ได้ผิดที่พฤติกรรมตัวเอง

นายแพทย์ เซือง มินห์ ตวน (Dương Minh Tuấn) แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านต่อมไร้ท่อและเบาหวาน โรงพยาบาล Bạch Mai เวียดนาม ระบุว่าผู้ป่วยหญิงอายุ 29 ปี มีลูกชายวัย 3 ขวบ ระดับไตรกลีเซอไรด์ของเธอสูงแม้จะควบคุมอาหารอย่างดีและน้ำหนักปกติ

ขณะตั้งครรภ์ครั้งแรก เมื่ออายุครรภ์ 20 สัปดาห์ ผลตรวจพบว่าไตรกลีเซอไรด์อยู่ที่ประมาณ 5 mmol/L แพทย์สูตินรีเวชเชื่อว่าอาจเป็นความผิดปกติชั่วคราวจากฮอร์โมนการตั้งครรภ์และแนะนำปรับอาหาร ผู้ป่วยควบคุมอาหารอย่างเคร่งครัด น้ำหนักเพิ่ม 14 กก. ในช่วงตั้งครรภ์ และคลอดลูกชายสุขภาพดีน้ำหนัก 3 กก.

แต่เพียงไม่กี่เดือนหลังคลอด ผลตรวจกลับทำให้เธอประหลาดใจเมื่อไตรกลีเซอไรด์พุ่งสูงถึง 16 mmol/L ทั้งที่ไม่มีอาการใด ๆ เธอบอกว่าตอนลูกอายุ 10 เดือน ต้องหย่านมลูกเพื่อใช้ยา ลดไขมันในเลือด แค่เพียงครั้งเดียวก็ทำให้ไม่มีน้ำนมอีก

ในสองปีต่อมา เธอต้องรับประทานยาต่อเนื่อง เพราะเพียงหยุดยา ระดับไขมันในเลือดก็เพิ่มเร็ว บางครั้งถึง 10–12 mmol/L ปัจจุบันผู้ป่วยสูง 1.56 เมตร น้ำหนัก 56 กก. การทำงานของตับ ไต และน้ำตาลในเลือดปกติ แต่ไตรกลีเซอไรด์ยังคงแปรปรวน

ระดับไตรกลีเซอไรด์ (Triglyceride) 

• ปกติ: น้อยกว่า 1.7 มิลลิโมลต่อลิตร (mmol/L)

• สูงเล็กน้อย: 1.7 ถึง 2.2 มิลลิโมลต่อลิตร (mmol/L)

• สูง: 2.3 ถึง 5.6 มิลลิโมลต่อลิตร (mmol/L)

• สูงมาก: มากกว่า 5.6 มิลลิโมลต่อลิตร (mmol/L)

สาเหตุที่คาดไม่ถึงของไขมันในเลือดสูง

นายแพทย์ เซือง มินห์ ตวน  ระบุว่าผู้ป่วยมีประวัติครอบครัวไขมันในเลือดสูงแต่ไม่รุนแรง กรณีของเธอรุนแรงกว่า ทำให้กังวลเรื่องการตั้งครรภ์ครั้งที่สองขณะต้องใช้ยาอย่างต่อเนื่อง

ผลการตรวจพบว่าไขมันในเลือดสูงเกิดจาก ปัจจัยทางพันธุกรรม โดยไตรกลีเซอไรด์สูงเกี่ยวข้องกับยีนหลายตัว ไม่ใช่ยีนเดียว ดังนั้นแม้ในครอบครัวเดียวกัน ระดับความผิดปกติอาจแตกต่างกัน บางคนสูงเล็กน้อย บางคนสูงมากตั้งแต่ยังเด็ก

อันตรายคือไขมันในเลือดสูงมัก “เงียบ” แทบไม่มีอาการ เมื่อเกิน 10–11 mmol/L อาจเสี่ยงต่อ ตับอ่อนอักเสบเฉียบพลัน ได้ทุกเวลา โดยเฉพาะผู้หญิงตั้งครรภ์ ฮอร์โมนจากรกอาจทำให้ระดับสูงขึ้น ส่งผลต่อสุขภาพแม่และลูก

คำแนะนำสำหรับผู้ที่มีไขมันในเลือดสูงจากพันธุกรรม

• การตั้งครรภ์ยังเป็นไปได้หากเตรียมตัวดี

• ก่อนตั้งครรภ์ ควรหยุดยา ระดับไตรกลีเซอไรด์กลับสู่ระดับปลอดภัยด้วยอาหารสุขภาพ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ รักษาน้ำหนัก และอาจเสริมโอเมกา-3 ตามแพทย์

• ระหว่างตั้งครรภ์ ห้ามใช้ยาเอง ต้องควบคุมอาหารเข้มงวดและตรวจไขมันเป็นระยะ

• หากระดับสูงเกินไป แพทย์อาจพิจารณาวิธีการรักษาเฉพาะทาง

• หลังคลอดและยังให้นม การใช้ยายังไม่แนะนำ

แพทย์ เซือง มินห์ ตวน เน้นว่า ไขมันในเลือดสูงไม่ได้เกิดจากการกินผิดหรือขาดออกกำลังกายเพียงอย่างเดียว แต่เกี่ยวข้องกับพันธุกรรมและร่างกายด้วย “สำคัญที่สุดคือต้องไม่ประมาท การตรวจคัดกรองตั้งแต่เนิ่น ๆ ติดตามอย่างใกล้ชิด และร่วมมือกับแพทย์ จะช่วยควบคุมโรคได้ดี”