วิจัยฮาร์วาร์ดชี้ เด็กที่ชอบทำ 3 สิ่งนี้ "ฉลาดกว่าเพื่อนมาก" พ่อแม่ควรรู้ อย่าขวางสมองเฉิดฉาย!

28/07/2025 (12:49 น.)

งานวิจัยฮาร์วาร์ดเผย เด็กที่ชอบทำ 3 สิ่งนี้ “สมองไวกว่า” เพื่อนร่วมวัย ฉลาด สมาธิดี พ่อแม่อย่าห้ามเด็ดขาด!

พ่อแม่ทุกคนล้วนอยากให้ลูกของตัวเองฉลาด เรียนรู้เร็ว และมีความสามารถเหนือกว่าเด็กคนอื่นๆ แต่ในความเป็นจริง เด็กแต่ละคนมีระดับความฉลาดต่างกัน ซึ่งความแตกต่างนี้ไม่ได้เกิดจาก “พรสวรรค์” เพียงอย่างเดียว แต่ยังเกี่ยวข้องกับ “การพัฒนาของสมอง” ในช่วงวัยเด็กอย่างใกล้ชิด

มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ดเคยทำการศึกษาพบว่า ความเร็วและประสิทธิภาพของสมองเด็ก มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมบางอย่างที่พวกเขาทำเป็นประจำ โดยเฉพาะในช่วงอายุ 0-6 ปี ซึ่งเป็นช่วงที่สมองมี “ความยืดหยุ่น” สูงที่สุด และสามารถสร้างการเชื่อมต่อของเซลล์ประสาท (ซินแนปส์) ได้มากถึง 70,000 ล้านครั้งต่อวัน มากกว่าผู้ใหญ่เกือบ 2 เท่า

หากเด็กได้รับการกระตุ้นที่เหมาะสมในช่วงนี้ พัฒนาการของสมองจะดีขึ้นถึง 40% และนี่คือ 3 พฤติกรรมสำคัญที่ Harvard แนะนำว่า “ยิ่งทำ ยิ่งฉลาด!”

1. ชอบสำรวจสิ่งใหม่ กระตุ้นประสาทสัมผัสและความคิด

เด็กที่ชอบฟังนิทาน เล่นตัวต่อ ออกไปเที่ยวสวนสาธารณะ หรือสนใจสีสันต่าง ๆ มักจะฉลาดกว่า เพราะพวกเขากำลังใช้ประสาทสัมผัสทั้ง 5 เพื่อกระตุ้นระบบประสาท ซึ่งช่วยให้สมองเชื่อมโยงข้อมูลได้เร็วและลึกขึ้น เด็กที่ได้รับการกระตุ้นทางประสาทสัมผัสอย่างเหมาะสม จะมีการพัฒนาทางสมองที่ดีและไวกว่า

อย่างไรก็ตาม พ่อแม่ควรหลีกเลี่ยงการกระตุ้นที่เป็น “พิษ” เช่น

• หน้าจออิเล็กทรอนิกส์ใกล้ตาเกินไป — ทำให้สมองถูกกระตุ้นมากเกินไป และอาจส่งผลเสียต่อสายตา

• เสียงดัง / แสงจ้า / กลิ่นแรง — ทำให้ประสาทสัมผัสล้า เสี่ยงต่อปัญหาทางจิตใจ

• การตกใจหรือถูกกระตุ้นกะทันหัน — เช่น การตะโกนหรือทำให้เด็กสะดุ้ง อาจฝังรอยทางจิตใจ

2. ชอบอ่านและพูดคุย: สมองประมวลผลไว ความจำดี

เด็กที่ชอบพูดหรืออ่านหนังสือ มักจะมีพัฒนาการทางภาษาดี ความคิดเร็ว และมีความจำดี เนื่องจากการใช้ภาษาเป็นการกระตุ้น สมองส่วน Broca ขณะที่การอ่านหนังสือจะช่วยเชื่อมต่อ ฮิปโปแคมปัส (ความจำ) และกลีบขมับ (การวิเคราะห์) พูดเยอะ อ่านเยอะ = สมองยืดหยุ่น คิดไว จำเก่ง

แล้วพ่อแม่ควรส่งเสริมการอ่านอย่างไร? ควรเลือกหนังสือให้เหมาะกับวัย, จัดมุมอ่านหนังสือที่แสงเพียงพอ, สอนให้เด็กอ่านในท่าทางที่ถูกต้อง ป้องกันปัญหาสายตาและกระดูกสันหลัง

3. ชอบเคลื่อนไหว สมาธิดี จำแม่น

ความเชื่อว่า “เด็กซนไม่ฉลาด” อาจล้าสมัยไปแล้ว เพราะการวิ่งเล่น กระโดด หรือเล่นกีฬา ช่วยกระตุ้นสมองได้อย่างยอดเยี่ยม โดยเฉพาะ สมองส่วนฮิปโปแคมปัส (เกี่ยวกับความจำ) และ สมองส่วนหน้าผาก (การวางแผนและมีสมาธิ) เด็กที่เคลื่อนไหวบ่อย จะมีสมาธิดี ความจำดี และเรียนรู้เร็วขึ้น

คำแนะนำสำหรับพ่อแม่คือ

• เลือกกิจกรรมเบา ๆ เช่น วิ่ง กระโดดเชือก หรือกีฬาเล่นลูกบอล

• หลีกเลี่ยงการออกกำลังกายที่หนักเกิน เช่น ยกน้ำหนัก หรือกีฬาหวาดเสียว

• หมั่นสังเกตว่าลูกเหนื่อยหรือเจ็บหรือไม่ เพื่อไม่ให้เกินขีดจำกัดร่างกาย

เด็กฉลาดได้ ถ้าส่งเสริมถูกจุด พัฒนาการของสมองเด็กไม่ใช่เรื่องบังเอิญ แต่คือผลลัพธ์จากการส่งเสริมที่เหมาะสม หากลูกของคุณ ชอบสำรวจโลก สนใจหนังสือ และไม่อยู่นิ่ง นั่นอาจเป็นสัญญาณที่ดีว่าเขากำลัง “เรียนรู้” อย่างเต็มที่

อย่าดับไฟแห่งความอยากรู้อยากเห็นของลูก เพียงเพราะคุณคิดว่ามัน “วุ่นวาย” สนับสนุนเขาอย่างมีหลักการ แล้วคุณจะได้เห็นสมองที่เปล่งประกายเกินคาด!